Tiểu không tự chủ là bệnh gì? Nguyên nhân và cách kiểm soát

Tiểu không tự chủ không chỉ gây ra cảm giác khó chịu, mà còn khiến nhiều người phải sống trong tâm lý bối rối, e ngại và tự ti trước đám đông. Tình trạng này kéo dài sẽ làm giảm sút cả thể chất lẫn tinh thần của người bệnh, thậm chí có trường hợp vì tiểu không kiểm soát mà thu mình lại với xã hội, dẫn đến trầm cảm.

Tiểu không tự chủ là gì?

Tiểu không tự chủ hay tiểu không kiểm soát là tình trạng rò rỉ nước tiểu không chủ ý, tức là một người đi tiểu khi bản thân họ chưa có hoặc không có nhu cầu. Mức độ không tự chủ được việc đi tiểu ở mỗi người có thể nặng, nhẹ khác nhau. (1)

Trường hợp nhẹ, nước tiểu sẽ bị rỉ hoặc són ra một lượng nhỏ khi ổ bụng chịu áp lực lớn, phổ biến là lúc ho hay hắt xì hơi. Trường hợp nặng, “khổ chủ” sẽ đột ngột muốn đi tiểu dù trước đó không có bất cứ dấu hiệu nào thông báo rằng cơ thể muốn giải phóng nước tiểu, thế nên nhiều người rơi vào hoàn cảnh trớ trêu là chưa kịp đến nhà vệ sinh thì đã “ướt nhẹp đũng quần”.

Thực tế này khiến người bị tiểu tiện không tự chủ cảm thấy xấu hổ, xa lánh đám đông và có xu hướng sống khép kín, ngại giao tiếp xã hội. Lâu dần, họ sẽ rơi vào trạng thái lo lắng, muộn phiền và đi đến trầm cảm.

Sự cố này có thể chỉ mang tính tạm thời, nhưng cũng có khi diễn biến thành mãn tính, tùy thuộc vào từng nguyên nhân. Vì vậy, nếu nhận thấy việc đi tiểu có dấu hiệu bất thường, nhất là khi ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt hàng ngày, mọi người cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa để kiểm tra, xác định nguyên nhân cụ thể, từ đó có giải pháp điều trị kịp thời và hiệu quả.

1. Vai trò của bàng quang và niệu đạo trong quá trình tiểu tiện

Bàng quang và niệu đạo là hai bộ phận tham gia trực tiếp vào quá trình đào thải nước tiểu, thế nên đây cũng là 2 mắt xích quan trọng liên quan đến sự cố tiểu không tự chủ. Những thông tin dưới đây sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về vai trò của bàng quang và niệu đạo trong hoạt động bài tiết nước tiểu.

a. Bàng quang

Bàng quang nằm trong ổ bụng dưới, sau khớp mu và trước phúc mạc. Đây là một cơ quan rỗng thuộc hệ tiết niệu, đảm nhiệm vai trò chứa nước tiểu từ thận lọc thải ra, sau đó đưa nước tiểu ra ngoài thông qua niệu đạo.

Thực hiện được chức năng “kép” này một cách trơn tru là bởi bàng quang có sự hỗ trợ của 3 lớp cơ hoạt động dưới sự chi phối của dây thần kinh giao cảm, bao gồm:

• Cơ trơn: Đẩy nước tiểu vào niệu đạo để thoát ra ngoài.
• Cơ vòng trong: Kiểm soát quá trình đi tiểu.
• Cơ vân vòng ngoài: Điều khiển việc đi tiểu theo nhu cầu của cơ thể.

Bàng quang là “thùng chứa” nước tiểu của cơ thể

b. Niệu đạo

Cũng là một phần của hệ bài tiết – Niệu đạo là một ống dẫn dài nối từ bàng quang đến lỗ tiểu nhằm đưa nước tiểu từ bàng quang ra bên ngoài. Riêng ở nam giới, niệu đạo còn giữ trọng trách dẫn tinh dịch ra ngoài. Trong khi niệu đạo của nữ giới chỉ dài khoảng 3-5cm, thì ở nam giới, niệu đạo dài tới khoảng 18-20cm.

2. Những ai có thể mắc chứng tiểu không tự chủ

Chứng đi tiểu không kiểm soát có thể xảy ra với bất kỳ ai, tuy nhiên, người lớn tuổi, đặc biệt là nữ giới gặp tình trạng này phổ biến hơn cả. Theo Hiệp hội Tiết niệu Hoa Kỳ, ước tính có khoảng 30% phụ nữ ở độ tuổi 30 – 60 mắc chứng tiểu không tự chủ, trong khi đó nam giới là 15%. Dưới đây là những trường hợp có nguy cơ mắc chứng tiểu không tự chủ cao:

• Phụ nữ sau khi trải qua thời kỳ mang thai, sinh nở hoặc mãn kinh.
• Nam giới gặp vấn đề về tuyến tiền liệt.
• Người mắc các vấn đề sức khỏe như bệnh tiểu đường, béo phì hoặc táo bón kéo dài.
• Người thường xuyên hút thuốc lá.
• Người có dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến cấu trúc của đường tiết niệu.

Các triệu chứng của tiểu không kiểm soát

Tần suất đi tiểu không tự chủ của mỗi người không giống nhau, có người thỉnh thoảng mới bị rỉ một lượng nước tiểu nhỏ, nhưng có người thường xuyên mắc tiểu với lượng nước thải ra tương đối nhiều, đặc biệt bị són tiểu không kiểm soát khi ho, cười, hắt hơi, tập thể dục và đi tiểu nhiều cả ngày lẫn đêm. Tiểu không kiểm soát được phân thành nhiều loại và mỗi loại sẽ mang những biểu hiện đặc trưng riêng.

1. Tiểu mất tự chủ do áp lực

Đây là loại tiểu không kiểm soát phổ biến nhất, thường xuất hiện ở phụ nữ đã sinh con hoặc đã qua thời kỳ mãn kinh. Áp lực dẫn đến tiểu mất tự chủ trong trường hợp này đến từ căng thẳng về mặt thể chất, không phải căng thẳng tinh thần.

Khi cơ vòng giữ nước tiểu của bàng quang chịu tác động đột ngột bởi một số hoạt động thể chất như ho, hắt hơi hoặc cười; nâng vật nặng; tập thể dục… nước tiểu sẽ bị rò rỉ ra ngoài. Những người thừa cân, béo phì được cho là đối tượng tiểu mất tự chủ nghiêm trọng do áp lực họ tạo ra cho vùng ổ bụng – nơi chứa bàng quang lớn hơn người bình thường.

2. Tiểu gấp không tự chủ

Tiểu gấp hay són tiểu là khi nhu cầu đi tiểu diễn ra đột ngột và rất dữ dội, bạn sẽ không thể trì hoãn được việc đi vệ sinh. Quá trình từ khi cảm thấy có nhu cầu đi tiểu đến khi thải nước tiểu chỉ diễn ra trong khoảng vài giây, thế nên nhiều người bất lực tiểu ra quần dù chỉ cách toilet vài bước chân.

Tiểu gấp không tự chủ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh

Loại tiểu không tự chủ này có thể bị kích hoạt bởi sự thay đổi vị trí ngồi đột ngột, tiếng nước chảy, trong khi quan hệ tình dục, nhất là khi bạn đạt cực khoái. Giống như chứng tiểu nhiều lần, tiểu gấp không tự chủ là một hệ quả của hội chứng bàng quang hoạt động quá mức.

Xem thêm: Đi tiểu nhiều lần trong ngày ở nam giới là bệnh gì? 9 cách cải thiện nhanh

3. Tiểu tràn đầy

Tiểu tràn đầy hay đái rỉ phổ biến ở nam giới có vấn đề về tuyến tiền liệt, bàng quang bị tổn thương hoặc niệu đạo bị tắc nghẽn, cụ thể:

• Tuyến tiền liệt phì đại có thể gây tắc nghẽn bàng quang.
• Bàng quang không thể chứa hết lượng nước tiểu mà thận đào thải ra nên luôn ở trạng thái đầy.
• Nước tiểu trong bàng quang không được thải hết ra bên ngoài.

Khi bị tiểu tràn đầy, người bệnh sẽ có nhu cầu đi tiểu thường xuyên. Mặc dù lượng nước tiểu thải ra mỗi lần rất ít, nhưng do tần suất rò rỉ liên tục, nên khối lượng nước tiểu bị rỉ trong một ngày tương đối lớn.

4. Tiểu không tự chủ do suy giảm chức năng

Không giống như các loại tiểu không kiểm soát khác, tiểu không tự chủ do suy giảm chức năng xảy ra do các rào cản về thể chất hoặc tinh thần, khiến người bệnh không đi vệ sinh kịp thời. Thường thấy nhất là khi ai đó gặp các vấn đề về nhận thức, chẳng hạn như bệnh mất trí nhớ hay bệnh Alzheimer, các vấn đề về cơ xương khớp như viêm khớp hoặc các vấn đề thần kinh như đột quỵ hoặc tổn thương tủy sống.

5. Tiểu không tự chủ phối hợp

Đây là dạng đặc biệt của chứng tiểu không tự chủ vì nó là sự kết hợp của hai trong số các loại tiểu không kiểm soát kể trên. Trong đó, sự kết hợp phổ biến nhất là giữa chứng tiểu không tự chủ do áp lực và tiểu gấp không tự chủ (tiểu són), hoặc tiểu không tự chủ do áp lực và tiểu không tự chủ do suy giảm chức năng. (2)

6. Tiểu không tự chủ thoáng qua

Hiện tượng rò rỉ nước tiểu này do một tình huống tạm thời (thoáng qua) như nhiễm trùng hoặc dùng loại thuốc mới. Chứng tiểu không tự chủ thoáng qua sẽ biến mất khi nguyên nhân được giải quyết.

Đái dầm (tiểu dầm) Tiểu dầm là khái niệm khá quen thuộc đối với hầu hết mọi người. Đây cũng là một dạng tiểu không kiểm soát, xảy ra ở cả người lớn và trẻ nhỏ. Điểm khác biệt của tiểu dầm là chỉ xảy ra trong lúc chúng ta ngủ say và thường là vào ban đêm. Đối với trẻ em (dưới 5 tuổi): Tiểu dầm chủ yếu là do các cơ quan bài tiết chưa hoàn thiện. Nhưng nếu tình trạng này vẫn thường xuyên xảy ra ở độ tuổi 5 trở lên thì có thể là do chức năng kiểm soát nước tiểu của bàng quang không đảm bảo. Đối với người lớn: Tiểu dầm có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như viêm não cấp tính, đột quỵ, tiểu đường… Tiểu dầm là một dạng tiểu mất kiểm soát đặc biệt, xảy ra khi chúng ta đang ngủ say Mọi người cần lưu ý, tiểu dầm không phải tiểu đêm. Tiểu đêm là tình trạng đi tiểu nhiều lần một cách có ý thức, trong khi tiểu dầm xảy ra khi chúng ta ngủ say giấc và không cảm nhận được nhu cầu đi tiểu.

Nguyên nhân dẫn đến tiểu không tự chủ

Tiểu mất kiểm soát có thể đến từ những trục trặc ở hệ bài tiết, nhưng cũng có khi là do các vấn đề sức khỏe toàn thân. Vậy nên, đánh giá chính xác nguyên nhân tiểu không tự chủ sẽ giúp bác sĩ đưa ra giải pháp khắc phục phù hợp để cải thiện hiệu quả tình trạng “tế nhị” này.

1. Nguyên nhân tiểu không tự chủ tạm thời

Tiểu không tự chủ tạm thời hay tiểu không tự chủ thoáng qua xảy ra khi bàng quang chịu kích thích và tăng lượng nước tiểu bất thường. Những tác nhân dẫn đến tình trạng này được xác định gồm:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu

Nhiễm trùng có thể kích thích bàng quang, khiến người bệnh có nhu cầu đi tiểu nhiều hơn và đôi khi tiểu không tự chủ.

• Táo bón

Bàng quang nằm phía sau trực tràng, thế nên khi bị táo bón, phân nén chặt trong trực tràng sẽ gây áp lực lên cả bàng quang, làm tăng tần suất đi tiểu.

• Một số đồ ăn, thức uống

Các loại thực phẩm như rượu bia, caffeine, đồ uống có gas, đồ ăn chứa chất tạo ngọt nhân tạo, thức ăn có nhiều gia vị và đường, trái cây họ cam quýt, ớt, sôcôla… cũng thúc đẩy cảm giác muốn đi tiểu nhiều hơn.

• Một số loại thuốc điều trị

Một số loại thuốc như thuốc tim, huyết áp, thuốc an thần và thuốc giãn cơ… có thể làm gián đoạn quá trình lưu trữ và thải nước tiểu bình thường hoặc làm tăng lượng nước tiểu sản xuất ra hàng ngày.

2. Nguyên nhân gây tiểu không tự chủ liên tục

Tiểu không kiểm soát diễn ra liên tục thường là do các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hoặc sự thay đổi thể chất tiềm ẩn, cụ thể:

• Phì đại tuyến tiền liệt

Nam giới đi tiểu không kiểm soát có thể bắt nguồn từ chứng phì đại tuyến tiền liệt. Đây là tăng sinh quá mức các tế bào niêm mạc và mô nền khiến tuyến tiền liệt to ra bất thường, gây ra hàng loạt các vấn đề ở đường tiết niệu dưới, bao gồm tiểu không kiểm soát.

• Ung thư tuyến tiền liệt

Ở nam giới, tiểu không kiểm soát có thể liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt. Thông thường, tiểu không kiểm soát là một tác dụng phụ của các phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt.

• Tắc nghẽn niệu đạo

Một khối u hình thành ở bất kỳ vị trí nào dọc theo đường niệu đạo có thể ngăn chặn dòng chảy bình thường của nước tiểu, dẫn đến sự cố tiểu không tự chủ.

• Sỏi tiết niệu

Những khối cứng như sỏi được kết tinh từ các tinh thể vô cơ trong nước tiểu xuất hiện ở bàng quang, niệu quản hay niệu đạo đôi khi cũng gây rò rỉ nước tiểu mất kiểm soát.

• Bàng quang tăng hoạt

Các lớp cơ trơn ở bàng quang hoạt động quá mức, tăng co bóp làm căng tức bàng quang và thúc đẩy quá trình thải nước tiểu ra ngoài, dẫn đến tiểu mất tự chủ.

• Bàng quang giảm hoạt động

Trái với tình trạng hoạt động quá mức, khi giảm hoạt động, bàng quang liên tục trong trạng thái bị đầy nước tiểu, khiến cơ thể luôn có nhu cầu muốn đi tiểu.

• Mất sự phối hợp các cơ bàng quang và niệu đạo.

Trong quá trình đi tiểu, các cơ trong bàng quang thắt chặt để đẩy nước tiểu vào niệu đạo đi ra ngoài. Trong lúc này, các cơ xung quanh niệu đạo giãn ra để nước tiểu thoát ra ngoài cơ thể dễ dàng. Tuy nhiên, khi các cơ quanh bàng quang và niệu đạo không hoạt động như bình thường, quá trình tống thải nước tiểu bị gián đoạn, làm rò rỉ nước tiểu không kiểm soát.

• Suy giảm chức năng cơ thể

Một số chức năng cơ bản của cơ thể như chức năng nhận thức, chức năng vận động, chức năng phản xạ… bị suy giảm cũng làm tăng nguy cơ tiểu mất tự chủ.

• Tuổi tác

Cơ bàng quang bị lão hóa theo thời gian có thể làm giảm khả năng lưu trữ nước tiểu của bàng quang. Ngoài ra, các cơn co thắt bàng quang xảy ra thường xuyên hơn khi chúng ta già đi, thế nên đi tiểu mất tự chủ là điều khó tránh khỏi.

Càng lớn tuổi nguy cơ tiểu mất kiểm soát càng cao

• Rối loạn thần kinh thực vật

Bệnh đa xơ cứng, bệnh Parkinson, đột quỵ, khối u não hoặc chấn thương cột sống sẽ cản trở các tín hiệu thần kinh liên quan đến kiểm soát bàng quang, gây ra chứng tiểu không tự chủ.

• Mang thai

Sự thay đổi nội tiết tố trong quá trình mang thai, cùng với trọng lượng thai nhi tăng dần theo từng giai đoạn có thể gây tiểu mất tự chủ do căng thẳng.

• Sinh nở

Sinh nở có thể làm suy yếu các cơ kiểm soát bàng quang, dây chằng và mô nâng đỡ, khiến sàn chậu bị sa xuống. Điều này làm cho bàng quang, tử cung, trực tràng hoặc ruột non có thể bị đẩy xuống khỏi vị trí bình thường và nhô ra ngoài âm đạo, làm phát sinh chứng tiểu không tự chủ.

• Mãn kinh

Khi mãn kinh, cơ thể phụ nữ sản xuất ít Estrogen hơn. Hormone này giúp giữ cho niêm mạc bàng quang và niệu đạo khỏe mạnh, thế nên khi hàm lượng Estrogen bị suy giảm sẽ làm giảm chất lượng của các mô ở bàng quang và niệu đạo, khiến tình trạng tiểu không kiểm soát trở nên trầm trọng hơn.

• Dây thần kinh bị tổn thương

Các dây thần kinh bị tổn thương do bệnh tiểu đường, đa xơ cứng,… khiến tín hiệu đến bàng quang không chính xác, gây tiểu không kiểm soát.

Bên cạnh các nguyên nhân chính kể trên, nguy cơ mắc chứng tiểu không kiểm soát sẽ gia tăng khi có sự tham gia của các yếu tố sau:

• Thừa cân, béo phì

Cân nặng tăng thêm làm tăng áp lực lên bàng quang và các cơ xung quanh niệu đạo, tạo điều kiện cho nước tiểu thoát ra ngoài dễ dàng hơn khi bạn ho hoặc hắt hơi.

• Hút thuốc lá

Người có thói quen sử dụng thuốc lá có thể gặp rủi ro đi tiểu không kiểm soát cao hơn người không hút thuốc lá.

• Di truyền

Nếu trong gia đình có thành viên bị đi tiểu không kiểm soát, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn người khác.

• Bệnh tiểu đường

Đi tiểu không kiểm soát là một trong những triệu chứng ban đầu của bệnh tiểu đường. Do đó, khi tiểu mất tự chủ, bạn hãy cảnh giác với bệnh tiểu đường.  (3)

Tác hại của tiểu không tự chủ đến chất lượng cuộc sống

Tiểu mất tự chủ không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng làm chất lượng cuộc sống của “khổ chủ” giảm sút đáng kể, cùng với đó là những biến chứng nghiêm trọng ở da và đường tiết niệu.

1. Tự ti, trầm cảm, xa lánh xã hội

Việc đi tiểu không kiểm soát khiến người bệnh cảm thấy xấu hổ, ngại ngùng khi đứng trước đám đông. Khi tình trạng này diễn ra liên tục, người bệnh sẽ có xu hướng né tránh hoặc không muốn tiếp xúc với bạn bè, đồng nghiệp, người thân và tự thu mình lại với xã hội, dần dần dẫn đến trầm cảm.

Đi tiểu không kiểm soát khiến nhiều người mặc cảm và thu mình lại với xã hội

2. Ảnh hưởng công việc

Người bệnh sẽ không thể tập trung làm việc nếu mất khả năng kiểm soát việc đi tiểu. Vấn đề khó nói này kéo dài là nguyên nhân làm giảm hiệu suất lao động, thậm chí đẩy nhiều người vào tình thế đành phải nghỉ việc.

3. Ảnh hưởng đời sống sinh lý

Quan hệ vợ chồng có thể kích thích nhu cầu đi tiểu, nhất là lúc bạn đạt khoái cảm. Đây là lý do khiến những người bị tiểu không tự chủ “ngại yêu”, tạo khoảng cách với đối tác.

4. Các biến chứng của tiểu không kiểm soát

• Vấn đề về da ở vùng kín: Đi tiểu không kiểm soát làm da “vùng nhạy cảm” thường xuyên ẩm ướt, có thể dẫn đến phát ban, nhiễm trùng da và lở loét.

• Nhiễm trùng tiết niệu: Không kiểm soát được việc tiểu tiện làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu lặp đi lặp lại.

Bên cạnh đó, tiểu không tự chủ có thể làm tăng nguy cơ té ngã ở người lớn tuổi khi họ phải ra vào nhà vệ sinh nhiều lần. Hơn nữa, chứng tiểu mất kiểm soát sẽ làm xáo trộn sinh hoạt của người bệnh và gây phiền hà đến những người cùng chung sống. (4)

Khi nào bị tiểu mất kiểm soát cần đến bác sĩ?

Bạn có thể cảm thấy e ngại khi phải nói chuyện với bác sĩ về tình trạng đi tiểu không kiểm soát của bản thân. Nhưng nếu việc tiểu không kiểm soát diễn ra thường xuyên, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn, hãy nhanh chóng tìm kiếm lời khuyên từ đội ngũ y bác sĩ.

Các phương pháp chẩn đoán tiểu không kiểm soát

Như đã phân tích ở trên, chứng tiểu không tự chủ do nhiều nguyên nhân gây ra. Chính vì thế, bác sĩ sẽ phải tiến hành các bước chẩn đoán kỹ lưỡng để tìm được đúng nguồn gốc vấn đề.

1. Thu thập tiền sử bệnh

Bác sĩ sẽ hỏi bạn các câu hỏi về bệnh sử để thu thập những thông tin quan trọng, liên quan đến sự phát triển của chứng tiểu mất tự chủ, bao gồm:

• Bạn có bị rò rỉ nước tiểu khi ho, hắt hơi hoặc cười không?
• Nhu cầu đi vệ sinh của bạn thường xuyên xuất hiện vào ban ngày hay ban đêm?
• Bạn có gặp khó khăn khi đi tiểu không?
• Các loại thuốc bạn đang dùng hiện tại là gì?
• Lượng nước, rượu bia hoặc đồ uống caffein mà bạn uống trong ngày là bao nhiêu?
• Gia đình bạn có ai mắc chứng đi tiểu mất kiểm soát không?

2. Ghi lại nhật ký bàng quang

Bác sĩ có thể hướng dẫn bạn ghi nhật ký bàng quang trong ít nhất 3 ngày với các nội dung cụ thể sau:

• Uống bao nhiêu ml nước/ ngày?
• Loại nước thường uống là gì?
• Đi tiểu bao lâu một lần/ ngày?
• Lượng nước tiểu mỗi lần thải ra nhiều hay ít?
• Bao nhiêu lần cảm thấy cần đi vệ sinh gấp?

3. Khám tuyến tiền liệt qua ngả trực tràng

Mục đích khám trực tràng là để thông qua đó, bác sĩ có thể cảm nhận được tuyến tiền liệt của người bệnh. Nếu bị phì đại tuyến tiền liệt, có thể gây ra các triệu chứng đường tiểu dưới như tiểu không kiểm soát, tiểu nhiều, tiểu đêm nhiều lần,…

4. Xét nghiệm máu

Kết quả xét nghiệm máu giúp bác sĩ đánh giá chức năng thận và một số bệnh lý liên quan đến tiểu mất kiểm soát, điển hình là tiểu đường.

5. Xét nghiệm nước tiểu

Nếu bác sĩ nghi ngờ tình trạng tiểu không tự chủ do nhiễm trùng đường tiết niệu, thì việc xét nghiệm nước tiểu cho phép bác sĩ xác nhận liệu tiết niệu có bị viêm nhiễm hay không.

Xét nghiệm nước tiểu giúp bác sĩ xác định yếu tố viêm nhiễm ở hệ tiết niệu

6. Nội soi bàng quang (Kiểm tra chức năng bàng quang)

Bác sĩ sẽ sử dụng một ống nhỏ có gắn camera để quan sát bên trong bàng quang và đường tiết niệu. Nội soi bàng quang giúp bác sĩ tìm thấy những bất thường có thể gây ra chứng tiểu không kiểm soát.

7. Chẩn đoán bằng hình ảnh

Hình ảnh thu được qua kỹ thuật chụp X-quang, CT Scan, cộng hưởng từ (MRI) giúp bác sĩ quan sát rõ nét cấu trúc bên trong bàng quang và niệu đạo, từ đó phát hiện những vấn đề đang xảy ra ở hai bộ phận này, cản trở quá trình đào thải nước tiểu, ví dụ: sỏi tiết niệu.

Một số chẩn đoán khác có thể được tiến hành để chẩn đoán chứng đi tiểu mất kiểm soát đó là siêu âm vùng chậu, đo lượng nước tiểu còn lại trong bàng quang sau khi đi tiểu…

Các phương pháp điều trị tiểu mất kiểm soát

Điều trị chứng tiểu mất kiểm soát như thế nào phụ thuộc vào loại tiểu không tự chủ, mức độ nặng – nhẹ và nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Bác sĩ có thể kết hợp nhiều phương pháp chữa trị khác nhau với nhau và trường hợp nghiêm trọng buộc phải áp dụng biện pháp xâm lấn.

1. Bài tập Kegel

Thực hiện bài tập Kegel thường xuyên nhằm tăng cường chức năng của các cơ ở bàng quang và niệu đạo, giúp kiểm soát việc đi tiểu tốt hơn. Bài tập này đặc biệt hiệu quả đối với chứng tiểu không tự chủ do căng thẳng.

2. Bài tập kiểm soát bàng quang

Tập kiểm soát bàng quang giúp tăng thời gian giữa các lần đi tiểu, tăng thể tích bàng quang cũng như giúp kiểm soát được cảm giác buồn tiểu.

Cách giúp kiểm soát bàng quang:

– Uống đủ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày. Không giảm lượng nước vì nếu uống quá ít nước, nước tiểu sẽ bị cô đọng, bàng quang sẽ bị kích thích và gây co thắt nhiều hơn.

– Nên chia ra 6-8 ly nước/ngày, không nên uống quá nhiều nước 1 lần, vì sẽ khiến bạn phải đi tiểu ngay sau khi uống.

– Tránh uống nước trước 2 giờ đi ngủ giúp giảm số lần đi tiểu đêm.

– Nếu khoảng thời gian giữa 2 lần đi tiểu của bạn cách nhau 2-3 giờ, bạn cần tập tăng thời gian này lên bằng cách nhịn tiểu thêm 15 phút. Những lần sau đó, tiếp tục tăng thời gian nhịn tiểu lên.

– Để tăng thời gian nhịn tiểu, bạn cần siết cơ sàn chậu mạnh và giữ lâu nhất có thể. Thực hiện động tác này đến khi không còn cảm giác mắc tiểu nữa. Cố gắng co thắt cơ sàn chậu để niệu đạo đóng lại, tránh rỉ nước tiểu ra ngoài.

3. Sử dụng thuốc

Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị chứng tiểu không kiểm soát bao gồm: Thuốc kháng cholinergic giúp điều hòa hoạt động của bàng quang; thuốc Mirabegron (Myrbetriq) làm giãn cơ bàng quang, tăng lượng nước tiểu mà bàng quang có thể giữ lại được; thuốc chẹn alpha giúp giãn cơ cổ bàng quang và các sợi cơ trong tuyến tiền liệt, nhờ đó làm rỗng bàng quang dễ dàng hơn… Tuy nhiên, việc dùng thuốc chữa tiểu không kiểm soát có thể gây ra tác dụng phụ, ảnh hưởng đến gan, thận… Vậy nên, trước khi dùng thuốc, mọi người cần tham khảo ý kiến bác sĩ, tuyệt đối không tùy tiện uống thuốc.

4. Kích thích điện

Các điện cực được đưa tạm thời vào trực tràng hoặc âm đạo để kích thích và tăng cường cơ sàn chậu. Kích thích điện nhẹ nhàng có thể cải thiện đáng kể chứng tiểu mất kiểm soát do căng thẳng và tiểu gấp không tự chủ, nhưng người bệnh cần điều trị nhiều lần trong vài tháng.

5. Sử dụng thiết bị y tế

Những thiết bị y tế được thiết kế chủ yếu để điều trị chứng tiểu không kiểm soát cho phụ nữ, bao gồm: Dụng cụ chèn niệu đạo – một dụng cụ nhỏ được đưa vào niệu đạo trước một hoạt động cụ thể, chẳng hạn như chơi thể thao, mang vật nặng…; Pessary- một vòng silicon mềm dẻo đưa vào âm đạo và bắt buộc người bệnh phải đeo cả ngày.

6. Thay đổi lối sống

Bác sĩ khuyến nghị người bệnh thực hiện những thay đổi đơn giản trong lối sống để cải thiện các triệu chứng tiểu mất kiểm soát. Một số thói quen sống cần điều chỉnh để việc tiểu tiện diễn ra “suôn sẻ” và có kiểm soát bao gồm:

• Hạn chế uống trà, cà phê, coca cola và tránh hút thuốc lá.
• Uống nước vừa đủ, không uống quá nhiều hoặc quá ít nước mỗi ngày.
• Giảm cân nếu bị thừa cân hoặc béo phì.
• Đi vệ sinh theo lịch trình, 2-4 giờ/ 1 lần thay vì chờ đợi khi có nhu cầu mới đi.
• Tăng cường hoạt động thể chất, tập luyện thể dục thể thao.

Tập luyện điều độ hỗ trợ cải thiện đáng kể tình trạng tiểu mất kiểm soát

7. Phẫu thuật

Nếu các phương pháp điều trị trên không mang lại hiệu quả, bác sĩ buộc phải dùng đến một số thủ tục phẫu thuật như: Phẫu thuật đặt võng nâng cổ bàng quang, phẫu thuật sa vùng chậu, cơ thắt tiết niệu nhân tạo…

Những trường hợp tiểu không tự chủ do các bệnh lý như tiểu đường, sỏi tiết niệu, viêm khớp, hay Alzheimer… sẽ cần có phác đồ điều trị chuyên biệt do bác sĩ chuyên khoa chỉ định.

Cách chăm sóc người bệnh tiểu không tự chủ tại nhà

Một số cách chăm sóc người bệnh đi tiểu không tự chủ tại nhà:

– Sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ.

– Nhắc nhở người duy trì tập luyện thể dục, thể thao đều đặn.

– Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh: tránh xa thức uống chứa caffein, ăn nhiều rau xanh, trái cây và hạn chế ăn thịt.

– Tạo cho người bệnh thói quen đi tiểu đúng giờ, tránh tình trạng đi tiểu ngay khi có cảm giác mắc tiểu để tăng thể tích bàng quang cũng như kiểm soát được khả năng nhịn tiểu.

Cách phòng ngừa tiểu tiện không kiểm soát

Chúng ta không thể ngăn chặn hoàn toàn tiểu mất kiểm soát, nhưng có thể giảm thiểu nguy cơ mắc phải chứng bệnh này bằng cách xây dựng cho mình lối sống lành mạnh và thói quen chăm sóc sức khỏe khoa học.

1. Uống đủ nước

Mất nước có thể gây táo bón hoặc kích thích bàng quang, gia tăng nguy cơ tiểu không tự chủ. Để tránh mất nước, bạn cần uống đủ 2 lít nước/ngày (nhu cầu nước có thể thay đổi tùy vào cường độ hoạt động và trọng lượng cơ thể).

2. Chế độ ăn uống giàu chất xơ

Chế độ ăn uống hỗ trợ phòng ngừa tiểu không kiểm soát cần chú trọng vào nhóm thực phẩm giàu chất xơ để tránh táo bón. Bạn có thể bổ sung thêm nhiều chất xơ vào khẩu phần ăn uống hàng ngày bằng các loại thực phẩm như ngũ cốc nguyên hạt, mì ống nguyên cám, bánh mì nguyên cám, các loại đậu và trái cây…

3. Duy trì cân nặng hợp lý

Lượng mỡ dư thừa trong cơ thể làm căng các cơ của sàn chậu và tăng áp lực lên bàng quang. Bởi vậy, kiểm soát và duy trì cân nặng ở mức hợp lý sẽ giúp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình trạng tiểu không tự chủ.

4. Thực hành các bài tập cho cơ sàn chậu

Tập thể dục, thể thao giúp duy trì trọng lượng lý tưởng của cơ thể, làm giảm áp lực lên sàn chậu – cơ thắt trực tiếp chịu trách nhiệm kiểm soát bàng quang và ruột. Bạn có thể luyện tập bất kỳ bộ môn nào mình yêu thích, kể cả đi bộ.

Trong đó, chuyên gia khuyến khích mọi người nên tập các bài tập tăng cường sức mạnh và độ dẻo dai cho cơ vùng chậu. Cơ vùng chậu ổn định sẽ giúp chúng ta kiểm soát được hoạt động của bàng quang.

5. Đi vệ sinh đúng cách

Đi vệ sinh đúng cách có thể ngăn chặn các vấn đề về bàng quang và ruột. Những lưu ý sau đây sẽ giúp bạn đi vệ sinh một cách thoải mái nhất.

• Chỉ đi vệ sinh khi bàng quang đã đầy nước tiểu. Nếu cố gắng đi tiểu khi chưa có nhu cầu có nghĩa bạn đang tập cho bàng quang thói quen phát tín hiệu muốn đi tiểu khi nước tiểu chưa đầy.
• Hãy cho bản thân nhiều thời gian đi tiểu, không sử dụng cơ sàn chậu để đẩy nước tiểu ra ngoài nhanh hơn tốc độ tự nhiên của dòng chảy nước tiểu.
• Tạo tư thế đúng khi đi vệ sinh: Kê chân lên một chiếc ghế thấp, đặt khuỷu tay lên đầu gối, hóp bụng và thẳng lưng.

Cùng với đó, mọi người nên đi khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/ lần, hoặc ngay khi phát hiện nhu cầu đi tiểu có dấu hiệu bất thường. Việc phát hiện sớm tình trạng đi tiểu mất kiểm soát sẽ giúp quá trình điều trị nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Giải pháp hỗ trợ điều trị tiểu không kiểm soát từ thiên nhiên

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các vấn đề đường tiểu dưới, bao gồm cả tiểu không kiểm soát ở nam giới đó là chứng phì đại lành tính tuyến tiền liệt (tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt). Theo một thống kê, tại Việt Nam có khoảng 63,8% nam giới trên 60 tuổi 90% với nam giới từ 80-90 tuổi mắc phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

Phì đại lành tính tuyến tiền liệt gây tăng sinh và tăng co thắt cơ trơn tuyến tiền liệt, tắc nghẽn cổ bàng quang, làm mất kiểm soát dòng chảy nước tiểu. Chính vì thế, bổ sung thảo dược có tác dụng giảm tăng sinh tuyến tiền liệt là giải pháp hỗ trợ điều trị tiểu không kiểm soát được đánh giá cao hiện nay.

Trải qua nhiều công trình nghiên cứu, các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện bộ 3 tinh chất thiên nhiên ưu việt gồm Saw Palmetto, Pygeum Africanum Bark Extract, Pumpkin Seed Extract và nhiều dưỡng chất quý khác như Crataeva Nurvala Extract, Nettle Root Powder, Lindera Aggregata, Horsetail Extract trong sản phẩm Fodex có khả năng vượt trội là tác động sâu vào cơ chế kháng viêm, kháng phù nề và ức chế 5-Alpha-Reductase, ngăn chặn quá trình chuyển hóa và tăng trưởng tế bào biểu mô tuyến tiền liệt, giúp giãn cơ trơn tuyến tiền liệt, điều hòa hoạt động của bàng quang và giảm sức cản niệu đạo. Nhờ đó, hỗ trợ cải thiện hiệu quả triệu chứng đường tiểu dưới, gồm có tiểu không kiểm soát, tiểu đêm, tiểu nhiều lần… giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Fodex hỗ trợ cải thiện rối loạn tiểu tiện, phì đại lành tính tuyến tiền liệt, duy trì phong độ đàn ông

Thành phần trong Fodex đã được chứng minh hỗ trợ cải thiện tốt chứng tiểu không tự chủ

Nếu đang khổ sở vì tiểu không tự chủ, đi tiểu mất kiểm soát, bạn hãy áp dụng những giải pháp mà chuyên gia Fodex chia sẻ trong bài viết này càng sớm càng tốt. Song song đó, bạn nên chủ động đến gặp bác sĩ để được tư vấn phương pháp điều trị phù hợp, tránh biến chứng nghiêm trọng ở hệ bài tiết và toàn thân.