Tiểu khó là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Hầu hết nam giới gặp khó khăn khi đi tiểu sẽ cho rằng do tuổi tác, tuy nhiên, có nhiều nguyên nhân gây khó tiểu được xác định khi người bệnh đến gặp bác sĩ tiết niệu. Vậy nam giới tiểu khó do đâu và phòng ngừa như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua những chia sẻ dưới đây.

Tiểu khó là bệnh gì?

Tiểu khó là gì? Tiểu khó không phải là bệnh, mà là cảm giác đau, khó chịu hoặc nóng rát khi đi tiểu. Cơn đau này có thể được cảm nhận ở bất cứ đâu trong đường tiết niệu, như ở thận, niệu quản, bàng quang hoặc niệu đạo và thường cảm thấy khi nước tiểu tiếp xúc với các tổn thương hoặc vết loét bên trong. (1)

Triệu chứng của tiểu khó, tiểu phải rặn

Dưới đây là những triệu chứng phổ biến của chứng khó tiểu:

• Cảm giác nóng rát: Một triệu chứng thường gặp, đặc biệt là khi bắt đầu hoặc khi kết thúc đi tiểu. Cảm giác nóng rát có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào dọc theo đường tiết niệu, từ niệu đạo đến bàng quang.
• Khó chịu hoặc đau: Đàn ông bị khó tiểu có thể cảm thấy đau ở niệu đạo, bàng quang hoặc vùng xương chậu.
• Đi tiểu thường xuyên: Nhu cầu cần đi tiểu thường xuyên hơn bình thường, ngay cả khi mỗi lần đi tiểu chỉ có một lượng nhỏ. Sự thôi thúc mắc tiểu thường xuyên có thể làm trầm trọng thêm sự khó chịu liên quan đến chứng khó tiểu. (2)
• Tiểu gấp: Cùng với việc thường xuyên bị thôi thúc, nam giới có thể có cảm giác gấp gáp phải đi tiểu ngay lập tức. Sự khẩn cấp này có thể gây khó chịu và cản trở các hoạt động hàng ngày.
• Khó bắt đầu đi tiểu: Một số người có thể gặp khó khăn khi bắt đầu đi tiểu, phải rặn thì nước tiểu mới ra được.
• Máu trong nước tiểu (tiểu máu): Trong một số trường hợp, chứng khó tiểu có thể kèm theo máu trong nước tiểu. Nước tiểu có thể có màu hồng, đỏ hoặc nâu là do chảy máu trong đường tiết niệu.
• Nước tiểu đục hoặc có mùi hôi: Những thay đổi về màu sắc hoặc mùi nước tiểu có thể gợi ý sự hiện diện của nhiễm trùng hoặc các tình trạng tiềm ẩn khác góp phần gây ra cảm giác đau khi đi tiểu.
• Khó chịu hoặc áp lực vùng chậu: Một số cá nhân có thể cảm thấy khó chịu hoặc áp lực tổng quát ở vùng xương chậu, có thể đi kèm với việc đi tiểu đau.

Nguyên nhân gây tiểu khó

Nam giới đi tiểu khó ra có thể xuất phát từ các nguyên nhân phổ biến như sau:

1. Mô sẹo ở niệu đạo

Mô sẹo bên trong niệu đạo (ống dẫn nước tiểu ra khỏi bàng quang). Sẹo có thể làm hẹp niệu đạo, khiến việc đi tiểu khó khăn hơn. Sẹo có thể phát triển sau chấn thương, phẫu thuật hoặc đặt ống thông tiểu.

2. Vấn đề về tuyến tiền liệt ở nam giới

Nguyên nhân phổ biến nhất gây tiểu khó ở nam giới là viêm tuyến tiền liệt và phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Viêm tuyến tiền liệt có nhiều khả năng xảy ra với bàng quang, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc do chấn thương vùng đáy chậu. Trong hội chứng này, tuyến tiền liệt bị viêm, thay đổi kích thước… gây ra cảm giác nóng rát, châm chích và đau ở hệ tiết niệu.

Tuyến tiền liệt phì đại có thể chặn hoặc chèn ép niệu đạo. Tình trạng này tiến triển theo thời gian, không chỉ gây khó tiểu mà còn có thể gây ra các biến chứng khác liên quan đến hệ tiết niệu như bí tiểu, tổn thương bàng quang, nhiễm trùng tiết niệu và tổn thương thận.

3. Nhiễm trùng đường tiết niệu

Đi tiểu khó, đau buốt khi đi tiểu là dấu hiệu phổ biến của nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI). Đường tiết niệu được tạo thành từ niệu đạo, bàng quang, niệu quản và thận. Nước tiểu đi từ thận đến bàng quang qua các ống gọi là niệu quản. Nhiễm trùng đường tiết niệu thường do vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu qua niệu đạo.

Nhiễm trùng đường tiết niệu có thể khiến đàn ông đi tiểu khó khăn, đau buốt

4. Sỏi đường tiết niệu

Bị sỏi đường tiết niệu khiến việc đi tiểu trở nên khó khăn. Nếu kích thước sỏi lớn dần có thể mắc kẹt trong lỗ thoát nước tiểu từ bàng quang vào niệu đạo và chặn dòng nước tiểu, khiến việc tiểu tiện ngày càng khó khăn.

5. Do một số loại thuốc

Một số loại thuốc dùng để điều trị bệnh trầm cảm, thông mũi… làm giảm tín hiệu thần kinh kết nối với bàng quang. Đi tiểu khó còn có thể do tác dụng phụ của nhiều loại thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh và các loại thuốc điều trị ung thư.

6. Do rối loạn thần kinh

Nam giới mắc bệnh đa xơ cứng, bệnh thần kinh đái tháo đường… có thể gây tổn thương thần kinh khiến bàng quang khó truyền tín hiệu cho não để báo cáo rằng bàng quang cần được làm trống.

7. Do rối loạn chức năng sàn chậu

Rối loạn chức năng sàn chậu gây tiểu khó xảy ra khi đàn ông siết chặt các cơ sàn chậu để đối phó với căng thẳng mạn tính. Lâu ngày, cơ chế thư giãn các cơ khi đi tiểu trở nên khó khăn hơn.

8. Các nguyên nhân khác

Một số nguyên nhân khác góp phần tăng nặng tình trạng bí tiểu như:

• Viêm mào tinh hoàn: Viêm mào tinh hoàn ở đàn ông cũng có thể gây đau khi đi tiểu.
• Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI): Bị STI cũng có thể dẫn đến khó đi tiểu. Mụn rộp sinh dục, lậu và chlamydia là một số bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể khiến việc đi tiểu trở nên khó chịu.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu khó

Khó tiểu hoặc đi tiểu đau, có thể ảnh hưởng đến nam giới ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, một số đối tượng có nhiều nguy cơ mắc chứng khó tiểu hơn:

• Nam giới bị nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục như bệnh lậu và chlamydia, có thể gây khó tiểu.
• Các vấn đề về cấu trúc trong đường tiết niệu, chẳng hạn như hẹp niệu đạo hoặc sỏi bàng quang, có thể dẫn đến chứng khó tiểu.
• Các tình trạng như viêm bàng quang kẽ, ung thư bàng quang hoặc phì đại tuyến tiền liệt lành tính có thể gây khó tiểu, đặc biệt ở người lớn tuổi.
• Mặc dù chứng khó tiểu có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy, triệu chứng tiểu tiện ở nam giới tăng đáng kể trong độ tuổi từ 40 đến 60. Một nghiên cứu khác cũng ghi nhận, nam giới ở mọi lứa tuổi phàn nàn về các triệu chứng tiết niệu xảy ra nhiều hơn, trong đó 5% mắc triệu chứng tiểu khó. (3)
• Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu do các bệnh như HIV/AIDS, đang trải qua hóa trị hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ cao bị nhiễm trùng đường tiết niệu, có thể dẫn đến chứng khó tiểu.
• Vệ sinh cá nhân không đầy đủ, chẳng hạn như lau không đúng cách sau khi đi tiêu, có thể đưa vi khuẩn vào đường tiết niệu và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu và tiểu khó.

Khó đi tiểu có thể ảnh hưởng đến mọi nam giới ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng chủ yếu là đàn ông lớn tuổi.

Biến chứng của bệnh khó tiểu

Đàn ông mắc chứng đi tiểu khó ra nếu không được điều trị, các biến chứng hình thành theo thời gian và mức độ nghiêm trọng của bệnh:

• Nhiễm trùng tái phát
• Bàng quang tăng hoạt
• Tổn thương thận
• Nhiễm trùng huyết

Để ngăn ngừa biến chứng của tiểu khó, người bệnh cần lập kế hoạch thăm khám và điều trị khoa học.

Khi nào nên gặp bác sĩ để điều trị bệnh?

Tiểu khó gây ra cảm giác nóng rát, đau đớn và khó chịu. Vì khó tiểu gây ra nhiều phiền toái cho cuộc sống người bệnh, nên khi có triệu chứng nhẹ, đàn ông cần phải đến gặp bác sĩ để xác định xem tình trạng này là do nhiễm trùng đường tiết niệu hay nguyên nhân khác.

Chẩn đoán và điều trị tiểu khó sớm giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu dưới và thận. Ở nam giới, nhiễm trùng tiểu cũng có thể lây lan đến tuyến tiền liệt và gây viêm tuyến tiền liệt – bệnh thường cần dùng kháng sinh lâu dài hơn để điều trị.

Thăm khám với bác sĩ càng sớm càng cải thiện nhanh các triệu chứng tiểu khó.

Cách chẩn đoán khó tiểu

Khó tiểu có thể được chẩn đoán dựa trên mô tả của từng người bệnh. Dựa vào các mô tả này, bác sĩ có thể khuyến nghị thực hiện một số xét nghiệm để xác định nguyên nhân chính xác gây ra khó tiểu.

Bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về thời gian, tần suất, mức độ nghiêm trọng và vị trí của chứng khó tiểu, cũng như sự hiện diện của các triệu chứng kích thích khác như tiểu gấp, tiểu nhiều lần hoặc tiểu đêm. Điều quan trọng nữa là phải hỏi về các triệu chứng tắc nghẽn như dòng chảy yếu, ngập ngừng, không liên tục và nhỏ giọt. (4)

Thông thường, các xét nghiệm dự kiến được tiến hành theo trình tự như sau:

• Phân tích nước tiểu (để kiểm tra bạch cầu, hồng cầu và hóa chất)
• Cấy nước tiểu (để kiểm tra vi khuẩn trong nước tiểu)

Nếu bạn có tiền sử nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu, bác sĩ có thể đề nghị một trong các bài kiểm tra sau:

• Siêu âm thận
• Siêu âm bàng quang
• Nội soi bàng quang (kiểm tra bên trong bàng quang)

Cách điều trị bệnh khó tiểu

Điều trị chứng khó tiểu ở nam giới phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra. Bước đầu tiên trong điều trị là xác định xem liệu việc khó đi tiểu có phải do nhiễm trùng, viêm nhiễm, chế độ ăn uống, vấn đề với bàng quang hoặc tuyến tiền liệt… hay không.

1. Dùng thuốc

Thuốc kháng sinh được sử dụng phổ biến để điều trị tiểu khó do nhiễm trùng đường tiết niệu. Nam giới bị viêm bàng quang không biến chứng thường được điều trị bằng các loại kháng sinh sau: trimethoprim-sulfamethoxazole TMP-SMX, nitrofurantoin monohydrate và fosfomycin.

Nếu tiểu khó do phì đại lành tính tuyến tiền liệt, nam giới sẽ được chỉ định dùng các loại thuốc như thuốc chẹn alpha và thuốc ức chế 5-alpha reductase tác động làm giảm kích thước tuyến tiền liệt phì đại hoặc giãn các cơ trơn trong tuyến tiền liệt.

2. Vật lý trị liệu

Các phương pháp điều trị không phẫu thuật có thể giúp giảm triệu chứng tiểu khó. Một số ví dụ về phương pháp điều trị không phẫu thuật có thể là:

• Tập Kegel: Các bài tập Kegel và vật lý trị liệu giúp tăng cường cơ sàn chậu của đàn ông.
• Kiểm soát bàng quang: Một số hành vi như chỉ uống nước vào những thời điểm nhất định để kiểm soát thời điểm bạn cần đi tiểu có thể cải thiện tình trạng bí tiểu.

Vận động cơ sàn chậu thường xuyên được xem là có thể cải thiện sức khỏe tuyến tiền liệt, bàng quang…

3. Phẫu thuật, các thủ thuật

Các phương pháp phẫu thuật có thể được chỉ định cho các tình trạng tiểu khó như:

• Phì đại lành tính tuyến tiền liệt: Nhiều loại phẫu thuật có thể điều trị phì đại tuyến tiền liệt như cắt tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP), nong niệu đạo tuyến tiền liệt hoặc cắt tuyến tiền liệt bằng laser holmium (HoLEP). Tất cả các thủ thuật này có thể có hiệu quả trong việc thông tắc nghẽn gây bí tiểu. Tuy nhiên, nam giới trải qua phẫu thuật này có thể ảnh hưởng đến ham muốn tình dục, vì vậy bác sĩ cần tư vấn thật kỹ trước khi tiến hành điều trị.
• Hẹp niệu đạo: Phẫu thuật mở mô sẹo chỗ hẹp bằng ống thông hoặc bóng.
• Sỏi đường tiết niệu: Bác sĩ có thể thực hiện điều trị sỏi bàng quang để phá vỡ và loại bỏ sỏi trong bàng quang hoặc niệu đạo, từ đó giảm triệu chứng tiểu khó cho nam giới.

Nếu sau khi tiến hành các phương pháp bên trên mà các triệu chứng tiểu khó, tiểu yếu… vẫn chưa cải thiện, bệnh nhân có thể cần xem xét các thủ thuật xâm lấn hơn như:

• Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt.
• Kích thích tủy sống.
• Phẫu thuật bàng quang .
• Thực hiện tái tạo và chuyển hướng nước tiểu.

Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa

Thay đổi các thói quen sinh hoạt hàng ngày có thể giúp nam giới gặp phải tình trạng đi tiểu khó giảm bớt tình trạng này và cảm thấy dễ chịu hơn sau khi đi tiểu. Một số gợi ý nam giới có thể áp dụng tại nhà là:

• Uống nhiều nước hơn giúp ngăn ngừa các bệnh như nhiễm trùng tiểu tái phát. Hãy đặt mục tiêu uống 2-2,5l nước một ngày.
• Bổ sung vitamin C giúp tăng cường khả năng miễn dịch và chống viêm của cơ thể.
• Chườm ấm bụng có thể làm giảm áp lực bàng quang và giảm bớt mức độ nghiêm trọng của cơn đau.

Phòng ngừa tình trạng bí tiểu do phì đại lành tính tuyến tiền liệt bằng liệu pháp thiên nhiên

Theo NGND.GS.TS.Trần Quán Anh, Tổng thư ký Hội Tiết niệu – Thận học Việt Nam, kể từ thập niên 90, y học hiện đại phát hiện bệnh phì đại tuyến tiền liệt là bệnh lý lành tính nên chú trọng điều trị nội khoa. Lợi ích của việc điều trị nội khoa mang lại là vừa có thể cải thiện hiệu quả các triệu chứng, vừa giảm quá trình tiến triển của bệnh, đồng thời tránh rủi ro do phẫu thuật.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy, 77% bệnh nhân phì đại lành tính tuyến tiền liệt có liên quan tình trạng viêm mạn tính. Quá trình viêm được xem là có vai trò chủ chốt trong cơ chế sinh bệnh, có thể khiến tình trạng bệnh nặng hơn dẫn đến kháng các loại thuốc kháng sinh điều trị bí tiểu. Do vậy, cơ chế chống viêm trở thành một trong những mục tiêu chính của các phương pháp điều trị hiện nay.

Ứng dụng công nghệ nghiên cứu và chiết xuất hiện đại, các nhà khoa học thành công cho ra đời công thức đột phá từ thiên nhiên, viên uống Fodex đến từ Mỹ giúp hỗ trợ cải thiện các rối loạn tiểu tiện do phì đại tuyến tiền liệt như: tiểu gấp, tiểu nhiều lần, tiểu không tự chủ, tiểu rắt (tiểu són), tiểu khó, tiểu đêm. Đồng thời, giảm nguy cơ và hạn chế sự phát triển của u xơ phì đại tuyến tiền liệt lành tính, từ đó, giúp hỗ trợ cải thiện chất lượng sống và duy trì phong độ đàn ông.

Fodex là sản phẩm có thành phần hoàn toàn từ thiên nhiên, hỗ trợ cải thiện phì đại lành tính tuyến tiền liệt

Nghiên cứu khoa học của Fodex:

Tiểu khó dùng để mô tả cảm giác đau hoặc khó chịu khi đi tiểu, do nhiều nguyên nhân gây ra và có thể tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu nam giới bị khó tiểu hơn một ngày, cần thăm khám và điều trị tại các phòng khám uy tín hoặc bệnh viện có chuyên khoa Nam học – Tiết niệu.