Bệnh tiểu khó ở nam giới: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Nam giới, đặc biệt từ sau 50 tuổi, có thể gặp các vấn đề về tiểu tiện. Trong đó, chứng tiểu khó ở nam giới có thể báo hiệu các bệnh lý nguy hiểm về hệ thống tiết niệu và thần kinh. Nam giới cần chủ động phòng ngừa và thăm khám nếu phát hiện tình trạng khó đi tiểu ở nam giới này để có biện pháp điều trị kịp thời.

Tiểu khó ở nam giới là như thế nào?

Tiểu khó ở nam giới là một triệu chứng đường tiểu dưới thuộc nhóm triệu chứng tống xuất, chỉ tình trạng người bệnh cảm thấy khó khăn để bắt đầu hoặc duy trì dòng nước tiểu kể cả khi bàng quang đang đầy và có cảm giác buồn tiểu. Thông thường, nam giới sẽ cảm thấy tia nước tiểu yếu và ngắt quãng, phải rặn khi tiểu, tiểu cảm giác không hết.

Máu sau khi đi qua hệ thống mao mạch thận sẽ được lọc và tiết các chất bài tiết đi vào bàng quang tạo thành nước tiểu. Khi bàng quang đầy, não bộ sẽ nhận được tín hiệu thần kinh để tạo cảm giác buồn tiểu, từ đó thực hiện hoạt động đào thải nước tiểu qua niệu đạo bằng cách mở cơ thắt niệu đạo. Nhiều yếu tố có thể cản trở quá trình này và dẫn đến triệu chứng khó tiểu đối với nam giới.

Tiểu khó là một triệu chứng rối loạn tiểu tiện phổ biến

Nguyên nhân gây tiểu khó ở nam

Các vấn đề đối với bàng quang, cơ vòng niệu đạo và tuyến tiền liệt có thể là nguyên nhân dẫn đến bệnh khó tiểu ở nam giới.

1. Vấn đề về tuyến tiền liệt của nam giới

Phì đại lành tính tuyến tiền liệt là tình trạng tăng sinh lành tính mô tuyến và mô đệm ở tuyến tiền liệt, làm tăng kích thước của tuyến và có thể chèn ép vào niệu đạo chặn dòng nước tiểu. Phì đại tuyến tiền liệt có thể diễn ra do quá trình lão hóa làm tăng sản xuất men 5 alpha-reductase khiến lượng Dihydrotestosterone (DHT) tăng trong khi nồng độ Testosterone giảm, làm tăng sinh tế bào mô tuyến và mô đệm.

Bên cạnh đó, tình trạng viêm tuyến tiền liệt diễn ra do các vi sinh vật, phản ứng của hệ miễn dịch, biến chứng của phì đại lành tính tuyến tiền liệt,… cũng là nguyên nhân dẫn đến các dấu hiệu tiểu khó ở nam giới. (1)

2. Nhiễm trùng đường tiết niệu

Nhiễm trùng đường tiết niệu chỉ tình trạng viêm ở các bộ phận như niệu quản, bàng quang, niệu đạo và có thể lây lan đến thận, gây ra các triệu chứng tiểu khó, tiết rát, nước tiểu nặng mùi, có màu đục,… Nhiễm trùng đường tiết niệu thường diễn ra do sự xâm nhập của vi khuẩn từ hậu môn, tắc nghẽn nước tiểu, ức chế miễn dịch,…  (2)

3. Mô sẹo ở niệu đạo (tắc niệu đạo)

Tắc niệu đạo khiến nước tiểu không thể di chuyển đúng theo chiều từ bàng quang vào niệu đạo, gây khó khăn cho việc tiểu tiện và có thể làm nước tiểu ứ đọng ở bàng quang dẫn đến nhiễm khuẩn ngược ở thận, niệu quản. Các mô sẹo có thể hình thành do chấn thương hoặc di chứng của phẫu thuật.

4. Sỏi tiết niệu

Sỏi tiết niệu là kết tinh của các tinh thể vô cơ trong nước tiểu, có thể được phân loại dựa theo vị trí gồm: sỏi trong thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang, sỏi niệu đạo. Thông thường, sỏi sẽ di chuyển theo đường của hệ tiết niệu và được bài tiết ra bên ngoài, nhưng trường hợp sỏi có kích thước lớn có thể dẫn đến các cơn đau, gây khó tiểu, tiểu máu, bí tiểu.

Sỏi tiết niệu có thể gây ra tình trạng tiểu khó ở nam giới

5. Rối loạn co thắt cơ trơn bàng quang

Rối loạn co thắt cơ trơn bàng quang là tình trạng rối loạn thần kinh khiến các tín hiệu đến não bộ bị sai lệch, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát tiểu tiện của người bệnh gây ra tình trạng tiểu khó ở nam giới và các tình trạng khác. Những triệu chứng thường gặp của bệnh lý này là: tiểu nhỏ giọt, tiểu khó, bí tiểu, nước tiểu ứ đọng trong thận,…

6. Do rối loạn thần kinh

Các dây thần kinh tham gia kiểm soát quá trình đóng và mở của cơ thắt niệu đạo, do đó các rối loạn thần kinh có khả năng cản trở quá trình này và dẫn đến tình trạng khó đi tiểu ở nam giới. Những tình trạng có thể ảnh hưởng đến việc tiểu tiện ở nam giới là: bệnh Parkinson, bệnh đa xơ cứng, bệnh Alzheimer, hội chứng Guillain Barre, chấn thương sọ não, chấn thương tủy sống, đột quỵ,…

7. Các bệnh lý khác

Tình trạng tiểu khó cũng có thể diễn ra do nhiều bệnh lý khác mà nam giới cần lưu ý như:

• Hẹp niệu đạo do nhiễm trùng, viêm hoặc mô sẹo.
• Rối loạn chức năng sàn chậu.
• Sa bàng quang hoặc sa cơ quan vùng chậu.
• Khối u vùng chậu hoặc đường tiết niệu.
• Cảm lạnh, táo bón, tiểu đường.

8. Do một số các loại thuốc

Nhiều loại thuốc cũng có khả năng ảnh hưởng đến việc tiểu tiện ở nam giới như: thuốc dị ứng kháng histamin, thuốc kháng cholinergic, thuốc chống trầm cảm (amitriptyline, doxepin, nortriptyline). Nếu phát hiện tình trạng tiểu khó sau khi sử dụng thuốc, hãy liên hệ ngay với bác sĩ điều trị để được đổi sang loại thuốc phù hợp hơn. (3)

9. Do lối sống không khoa học

Thói quen sinh hoạt cũng có khả năng dẫn đến tình trạng tiểu khó, bí tiểu ở nam giới như:

• Thiếu vận động ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân và làm giảm hiệu quả của hệ tiết niệu, gây ra các vấn đề như tiểu khó.
• Ăn các thực phẩm chứa nhiều chất béo, natri, đường, đồ ăn cay… cũng khiến tình trạng khó tiểu nghiêm trọng hơn.
• Căng thẳng, áp lực về tâm lý cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng niệu quản.
• Tiếp xúc với các hóa chất công nghiệp, nhiễm chì,… sẽ tác động đến thận và niệu quản, cản trở hoạt động tiểu tiện ở nam giới.
• Tai nạn lao động, tai nạn giao thông có thể dẫn đến những chấn thương ở niệu đạo nam giới.

Thói quen nhịn tiểu là một trong những nguyên nhân dẫn đến tiểu khó

Sự nguy hiểm của bệnh khó tiểu ở đàn ông

Tiểu khó ở nam giới có thể cản trở sinh hoạt, công việc của người bệnh và gây cảm giác khó chịu, khiến nam giới cảm thấy thiếu tự tin và luôn lo lắng về vấn đề tiểu tiện. Tình trạng này còn có thể liên quan đến triệu chứng tiểu đêm và làm giảm chất lượng giấc ngủ của người bệnh.

Tiểu khó nếu kéo dài có thể báo hiệu cho nhiều bệnh lý về đường tiết niệu như phì đại lành tính tuyến tiền liệt, sỏi tiết niệu, viêm bàng quang, viêm niệu quản,… Tình trạng này nếu không được điều trị kịp thời có thể khiến lượng nước tiểu tích tụ và gây nhiễm trùng đường tiết niệu, thậm chí dẫn đến suy thận mạn tính, bí tiểu cấp tính nguy hiểm đến sức khỏe của người bệnh.

Khi nào nam giới nên đến gặp bác sĩ để điều trị?

Đôi khi, tình trạng tiểu khó có thể tự khỏi sau một khoảng thời gian. Tuy nhiên, nam giới cần đến ngay các cơ sở y tế uy tín để tiến hành thăm khám nếu phát hiện các triệu chứng như:

• Tình trạng khó tiểu, tiểu phải rặn, tiểu ngập ngừng, nhỏ giọt diễn ra thường xuyên và kéo dài, gây khó chịu, thậm chí người bệnh không có khả năng đi tiểu.
• Dòng nước tiểu yếu, tiểu chậm và lâu, có thể cảm thấy rát khi đi tiểu.
• Có cảm giác buồn tiểu gấp nhưng không thể tiểu hoặc cảm thấy buồn tiểu ngay khi vừa tiểu xong.
• Nước tiểu bị rò rỉ mà không thể kiểm soát.
• Tình trạng khó tiểu đi kèm với các triệu chứng như bụng dưới bị sưng, đau lưng dưới, nôn, ớn lạnh, sốt,…

Phương pháp chẩn đoán bệnh tiểu khó ở nam

Khi thăm khám, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán lâm sàng bằng cách hỏi thăm về các triệu chứng, nhật ký đi tiểu, tiền sử bệnh lý và cách loại thuốc đang sử dụng. Ngoài ra, bác sĩ có thể kiểm tra vùng bụng dưới, vùng chậu, trực tràng và đánh giá thần kinh. Tiếp theo, một số phương pháp cận lâm sàng có thể được áp dụng để xác định chính xác hơn những nguyên nhân gây khó tiểu ở nam giới.

1. Xét nghiệm

Người bệnh có thể được yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm như:

• Xét nghiệm nước tiểu: Tiến hành lấy mẫu nước tiểu ở người bệnh để kiểm tra nguy cơ nhiễm trùng, các bệnh lý về thận. Xét nghiệm này còn có thể tiến hành cấy mẫu nước tiểu để phát hiện các vi khuẩn.
• Xét nghiệm máu: Tiến hành kiểm tra nồng độ PSA trong máu để phát hiện nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt. Xét nghiệm máu còn giúp phát hiện các vấn đề bất thường ở thận.

Xét nghiệm nước tiểu giúp phát hiện nguy cơ nhiễm trùng tiết niệu

2. Đo lượng nước tiểu

Thực hiện đo lượng nước tiểu còn sót lại sau khi đi tiểu để xác định tình trạng tiểu khó ở nam giới. Bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh đi vệ sinh, sau đó siêu âm bàng quang hoặc tiến hành đặt ống dẫn lưu nước tiểu để đo lượng nước tiểu còn lại.

Ngoài ra, người bệnh có thể thực hiện một số bài kiểm tra niệu động học như đo lưu lượng nước tiểu, đo áp suất bàng quang, điện cơ đồ kiểm tra cơ thắt và bàng quang,… để xác định những vấn đề về lưu trữ và giải phóng nước tiểu.

3. Chẩn đoán hình ảnh

Để kiểm tra chính xác hơn và xác định những bệnh lý bất thường, bác sĩ có thể tiến hành một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác như:

• Siêu âm: Siêu âm bụng tổng quát hoặc siêu âm qua ngã trực tràng giúp đo kích thước tuyến tiền liệt chính xác, kiểm tra nguy cơ gây ứ nước ở thận và có thể thực hiện sinh thiết qua siêu âm trong trường hợp nghi ngờ ung thư tuyến tiền liệt.
• Chụp X-quang và chụp cộng hưởng từ MRI: Kiểm tra nguy cơ sỏi tiết niệu, xác định cấu trúc đường tiết niệu nhằm phát hiện những nguyên nhân gây tiểu khó.
• Chụp bàng quang niệu đạo khi đi tiểu (VCUG): Phương pháp kiểm tra dòng nước tiểu chạy qua bàng quang và niệu đạo.

4. Nội soi bàng quang

Bác sĩ tiến hành sử dụng dụng cụ soi bàng quang để quan sát niệu đạo và bàng quang, giúp phát hiện tình trạng viêm, nhiễm trùng, những bất thường ở cấu trúc của đường tiết niệu và phát hiện nguy cơ ung thư.

Cách điều trị bệnh khó tiểu ở nam

Sau khi xác định tình trạng cụ thể của người bệnh, bác sĩ có thể tiến hành một số phương pháp điều trị như:

1. Dùng thuốc

Tùy theo nguyên nhân gây bí tiểu mà bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc cụ thể để hỗ trợ nam giới trong việc điều trị. Một số loại thuốc có thể được sử dụng là: (4)

• Thuốc ức chế 5-alpha reductase giúp ngăn ngừa sự tăng sinh tế bào mô tuyến và mô đệm, thường được sử dụng trong trường hợp người bệnh bị phì đại lành tính tuyến tiền liệt.
• Thuốc kháng sinh: Bác sĩ sẽ kê đơn các loại thuốc kháng sinh để cải thiện các tình trạng nhiễm trùng gây viêm nhiễm.
• Thuốc chẹn alpha: Thuốc cải thiện chứng khó tiểu nhờ giãn cơ niệu đạo và tuyến tiền liệt.

2. Vật lý trị liệu

Người bệnh có thể áp dụng phương pháp kích thích điện, tiến hành đặt điện cực ở trực tràng để kích thích nhằm tăng cường sức mạnh của cơ sàn chậu, hỗ trợ cải thiện các vấn đề về tiểu khó. Phương pháp này có thể cần tiến hành theo liệu trình kéo dài vài tháng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.

Thực hiện các bài tập vận động cho cơ sàn chậu cũng có thể giúp thư giãn các cơ, cải thiện chức năng của các dây thần kinh và hỗ trợ việc tiểu tiện ở nam giới. Hãy tham khảo ngay những bài tập giúp cải thiện tiểu khó ở nam giới dưới đây:

Bài tập yoga tư thế nằm vuông góc:

• Nằm ngửa đối mặt với tường, đặt 2 chân duỗi thẳng lên tường vuông góc với sàn, 2 tay thả lỏng.
• Siết cơ sàn chậu và đẩy hông lên cao, có thể đặt khuỷu tay trên sàn và dùng bàn tay để đỡ bên dưới lưng.
• Giữ tư thế trong 30 – 60 giây.

Bài tập Kegel

• Nằm ngửa trên sàn hoặc trên thảm tập, để chân và tay dọc theo chiều cơ thể.
• Co hai chân, để hai đầu gối chụm vào nhau.
• Siết các cơ ở mông, đùi, sàn chậu để nâng phần hông lên, sao cho ngực, hông và đầu gối tạo thành một đường thẳng.
• Giữ tư thế này trong 3 – 5 giây rồi trở về tư thế ban đầu, thực hiện 10 lần/hiệp, tập 3 hiệp/ngày.

Thực hiện bài tập Kegel giúp cải thiện sức khỏe cơ sàn chậu

Việc thực hiện các bài tập cần có sự giám sát của các chuyên gia về vật lý trị liệu để được hỗ trợ và hạn chế chấn thương trong quá trình luyện tập.

3. Thủ thuật và phẫu thuật

Trong trường hợp tình trạng tiểu khó ở nam giới trở nên nghiêm trọng, người bệnh cần phải thực hiện các thủ thuật hoặc phẫu thuật để hạn chế các biến chứng nghiêm trọng:

• Đặt ống thông tiểu: Đây là phương pháp được áp dụng nếu tình trạng bí tiểu trở nên nghiêm trọng, giúp dẫn lưu toàn bộ nước tiểu và có thể được sử dụng đến khi tình trạng được cải thiện.
• Phẫu thuật tuyến tiền liệt: Để cải thiện tình trạng phì đại tuyến tiền liệt ảnh hưởng đến tiểu tiện, một số thủ thuật có thể được áp dụng như mổ nội soi cắt bỏ tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP), xẻ tuyến tiền liệt (TUIP), liệu pháp nhiệt vi sóng qua niệu đạo (TUMT), thủ thuật UroLift, mổ phì đại tuyến tiền liệt bằng laser,…
• Kích thích thần kinh xương cùng: Đây là phương pháp thường được áp dụng trong các trường hợp rối loạn chức năng sàn chậu, bác sĩ sẽ tiến hành cấy ghép thiết bị để kích thích dây thần kinh kiểm soát chức năng của bàng quang.
• Điều trị không xâm lấn: Các thủ thuật có thể được áp dụng để cải thiện tình trạng tiểu khó là phương pháp không xâm lấn ở bàng quang, niệu quản,…

Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa bệnh đi tiểu khó

Tiểu khó có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh và báo hiệu nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Để phòng ngừa hiệu quả vấn đề tiểu khó ở nam giới, hãy chủ động thực hiện các biện pháp dưới đây:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, bổ sung nhiều thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và hạn chế các loại đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, cay nóng,…
• Tập luyện thể thao đều đặn mỗi ngày, kết hợp với các bài tập giúp cải thiện sức mạnh của cơ sàn chậu.
• Không sử dụng bia rượu, thuốc lá và các đồ uống chứa nhiều caffeine (cà phê, trà,…).
• Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày và tránh uống nhiều nước vào ban đêm trước khi đi ngủ.
• Vệ sinh cơ thể và bộ phận sinh dục sạch sẽ mỗi ngày, tránh thói quen nhịn tiểu quá lâu.
• Tránh ngồi quá lâu, trường hợp phải ngồi làm việc trong văn phòng, hãy thường xuyên đứng lên và đi lại.
• Hạn chế mặc các trang phục chật, bó sát để tránh gây áp lực lên bộ phận sinh dục.
• Duy trì tâm lý thoải mái, tích cực bằng cách thực hiện các biện pháp như đọc sách, nghe nhạc, đi dạo, trò chuyện với người thân,…

Ngoài ra, các nhà khoa học Mỹ hiện nay đã phát hiện công dụng của các dưỡng chất từ thiên nhiên như Pygeum Africanum, Pumpkin Seed, Saw Palmetto trong việc ức chế men 5α-reductase, giảm sản sinh DHT để ngăn ngừa tăng sinh tế bào mô tuyến và mô đệm tuyến tiền liệt, hỗ trợ cải thiện phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

Các dưỡng chất trên còn hỗ trợ ức chế thụ thể α1 để giãn cơ trơn tuyến tiền liệt nhằm giảm co thắt niệu đạo; đồng thời ức chế COX hỗ trợ cải thiện các phản ứng viêm, ngăn ngừa tình trạng viêm đường tiết niệu.

Viên uống Fodex đến từ Mỹ với thành phần Pygeum Africanum, Pumpkin Seed, Saw Palmetto và nhiều tinh chất từ thiên nhiên có tác dụng trong việc hỗ trợ ngăn ngừa tình trạng khó tiểu và các vấn đề rối loạn tiểu tiện, phòng ngừa các biến chứng do phì đại lành tính tuyến tiền liệt gây ra.

Viên uống Fodex – giải pháp hỗ trợ cải thiện tiểu khó ở nam giới an toàn và hiệu quả

Câu hỏi liên quan đến tiểu khó ở nam

Dưới đây là những vấn đề mà nam giới thường thắc mắc về tình trạng tiểu khó.

1. Tiểu khó ở nam có chữa khỏi được không?

Tình trạng đi tiểu khó ở nam giới có thể được chữa khỏi, tuy nhiên quá trình phục hồi của người bệnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ nghiêm trọng, nguyên nhân gây bệnh, phương pháp điều trị, khả năng điều chỉnh lối sống,…

2. Khó tiểu ở nam uống thuốc trong bao lâu?

Thời gian sử dụng thuốc của người bệnh phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ. Tùy theo tình trạng bệnh, người bệnh có thể sử dụng thuốc điều trị trong vài tuần đến vài tháng, kết hợp với theo dõi và tái khám thường xuyên.

Tiểu khó ở nam giới là một nỗi lo ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đây có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý về tiết niệu nên hãy thăm khám từ sớm nếu phát hiện các nguyên nhân gây bệnh, tuân thủ theo các hướng dẫn của bác sĩ và thực hiện các phương pháp điều chỉnh chế độ sinh hoạt lành mạnh để phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh khó tiểu ở nam giới.