Tiểu gấp là sao? Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị thế nào?

Tiểu gấp có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, chất lượng cuộc sống và làm gián đoạn công việc, học tập. Đặc biệt, tiểu gấp có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người bệnh. Vậy bệnh tiểu gấp là sao? Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị thế nào? Nội dung bài viết dưới đây sẽ giải đáp cụ thể hơn.

Tiểu gấp là sao?

Tiểu gấp xảy ra khi áp lực trong bàng quang tăng lên đột ngột, khiến người bệnh thường xuyên có cảm giác muốn đi tiểu ở mức độ không thể chịu được, phải đi tiểu ngay nếu không sẽ bị tiểu són ra quần. Dù số lần đi tiểu nhiều hơn 8 lần mỗi ngày và 2 lần mỗi đêm, tuy nhiên lượng nước tiểu không nhiều. Ngoài tiểu gấp, người bệnh còn phải chịu đựng một số triệu chứng khó chịu khác như tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu…. (1)

Triệu chứng của tiểu gấp

Nhận biết tiểu gấp dễ dàng qua một vài triệu chứng như:

• Cảm giác bàng quang lúc nào cũng chứa đầy nước và phải đi tiểu ngay.
• Buồn tiểu liên tục, không thể nhịn tiểu được.
• Tiểu són do buồn tiểu đột ngột không kịp vào nhà vệ sinh.
• Những hành động như ho, cười, hắt hơi cũng làm tăng thêm áp lực lên bàng quang, khiến nước tiểu rò rỉ ra ngoài (tiểu són).
• Tiểu đau, tiểu khó, nước tiểu nhỏ giọt không thành dòng.
• Đôi khi còn kèm cảm giác đau tức bụng dưới, lưng, nước tiểu đổi màu vàng đục hoặc kèm máu.

Tiểu gấp còn có thể kèm chứng tiểu đau, tiểu không tự chủ.

Nguyên nhân gây tiểu gấp

Theo các chuyên gia, tiểu gấp có thể xuất phát từ các nguyên nhân sinh lý như: uống quá nhiều nước, cafe, bia, rượu, trà, các loại nước giải khát, tác dụng phụ của thuốc…Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp này, tiểu gấp sẽ tự cải thiện sau vài ngày. Ngược lại, nếu tiểu gấp kéo dài, kèm các triệu chứng có thể xuất phát từ các nguyên nhân bệnh lý như:

1. Nhiễm khuẩn đường tiết niệu

Nhiễm khuẩn đường tiết niệu là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng tiểu gấp. Bệnh xảy ra do vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu, gây nhiễm trùng ở thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Trong đó đa phần các bệnh nhiễm khuẩn thường liên quan đến đường niệu đạo dưới gồm bàng quang, niệu đạo.

Một số triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu thường thấy: tiểu gấp, nóng rát khi đi tiểu, tiểu nhiều lần nhưng nước tiểu ít, nước tiểu nặng mùi, nước tiểu đục, có máu…

Nhiễm trùng đường tiết niệu có thể ảnh hưởng đến thận và đe dọa tính mạng người bệnh nếu vi khuẩn ngược dòng từ thận vào máu. Tình trạng này có thể gây hạ huyết áp, sốc và tử vong nếu không can thiệp kịp thời. (2)

2. Bàng quang tăng hoạt

Bàng quang tăng hoạt (OAB) – là tình trạng bàng quang co bóp bất thường, gây ra triệu chứng tiểu gấp và tiểu són. Người mắc chứng bàng quang tăng hoạt thường xuyên trong trạng thái muốn đi tiểu ngay, khó kiềm chế được, nước tiểu nhỏ giọt, tiểu khó, tiểu đau.

Đa phần, tình trạng bàng quang tăng hoạt không quá nguy hiểm nhưng khiến người bệnh tự ti, mặc cảm và ảnh hưởng đến công việc, cản trở sinh hoạt hàng ngày.

3. Phì đại lành tính tuyến tiền liệt

Phì đại lành tính tuyến tiền liệt thường xảy ra ở nam giới từ tuổi trung niên. Nguyên nhân là do sự tăng sinh tuyến tiền liệt quá mức, gây chèn ép niệu đạo, bàng quang và gây khó chịu cho người bệnh ở khu vực quanh bàng quang và đường tiểu dưới. Trọng lượng của tuyến tiền liệt bị phì đại có thể tăng đến 5 lần so với kích thước bình thường.

Một số triệu chứng của phì đại lành tính tuyến tiền liệt thường thấy như tiểu khó, bí tiểu, tiểu gấp, tiểu nhiều lần, tiểu ngập ngừng… Bệnh nếu không được kiểm soát có thể gây bí tiểu đột ngột, nhiễm trùng đường tiết niệu, sỏi bàng quang, tổn thương bàng quang… (3)

4. Viêm tuyến tiền liệt

Viêm tuyến tiền liệt là tình trạng nhiễm trùng tại tuyến tiền liệt. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và nhiều đối tượng. Tuy nhiên, nam giới trên 50 tuổi và những người có bệnh sử liên quan đến phì đại lành tính tuyến tiền liệt là 2 nhóm đối tượng thường mắc phải viêm tuyến tiền liệt.

Triệu chứng điểm hình của viêm tuyến tiền liệt là tiểu gấp, tiểu buốt, tiểu đau, cảm giác nóng rát khi đi tiểu, tiểu nhiều lần, tiểu đêm, nước tiểu đục, tiểu ra máu, đau vùng giữa bìu và hậu môn, xuất tinh đau, xuất tinh ra máu…

Viêm tuyến tiền liệt nếu không được can thiệp điều trị dứt điểm sẽ dễ tiến triển thành viêm tuyến tiền liệt mạn tính, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và gây ra các biến chứng như rối loạn chức năng sinh dục, vô sinh, nhiễm trùng máu…

5. Viêm bàng quang

Viêm bàng quang là tình trạng nhiễm trùng cấp tính, thường do vi khuẩn (Escherichia Coli, Proteus, klebsiella, enterococcus faecalis, chlamydia, mycoplasma) xâm nhập từ bên ngoài qua niệu đạo. Đây là bệnh phổ biến, chiếm hơn 50% số ca nhiễm trùng đường tiết niệu.

Khi bị viêm bàng quang, người bệnh xuất hiện các triệu chứng như: tiểu nhiều lần, luôn có cảm giác phải đi tiểu gấp, tiểu ra máu, nước tiểu đục, đau bụng dưới, sốt nhẹ… Biến chứng nghiêm trọng nhất của viêm bàng quang là viêm đài bể thận dẫn đến suy thận, đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Viêm bàng quang gây tiểu gấp, tiểu đau, tiểu ra máu.

6. Sỏi tiết niệu

Sỏi tiết niệu là tình trạng những viên sỏi được hình thành trong quá trình kết tinh tự nhiên của các tinh thể vô cơ ở trong nước tiểu. Các viên sỏi này hình thành từ thận và di chuyển dọc xuống hệ tiết niệu. Nếu viên sỏi nhỏ chúng có thể tự trôi ra ngoài, không hoặc ít gây đau. Trong trường hợp sỏi lớn hơn có thể mắc kẹt ở đường tiết niệu và chặn dòng chảy của nước tiểu, gây rối loạn đường tiểu dưới.

Khi sỏi gây bế tắc có thể xuất hiện một số triệu chứng: xuất hiện các cơn đau vùng thắt lưng hoặc vùng hông, tiểu đau, tiểu gấp, tiểu nhiều lần, nước tiểu đục và có mùi hôi, tiểu ra sỏi, triệu chứng toàn thân (sốt cao lạnh run, mệt mỏi)…

7. Do bệnh thần kinh

Một số trường hợp tổn thương dây thần kinh điều khiển phản xạ đi tiểu có thể gây ra tình trạng tiểu gấp, tiểu són, tiểu không tự chủ…

Khi nào cần đến bác sĩ để khám và điều trị?

Để hạn chế các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra, khi gặp phải tình trạng tiểu gấp kéo dài, người bệnh nên sớm đến bệnh viện gặp bác sĩ để được chẩn đoán nguyên nhân và điều trị kịp thời. Đặc biệt, một số dấu hiệu sau cần đến gặp bác sĩ ngay:

• Tiểu gấp kéo dài với tần suất dày đặc.
• Tiểu đau, tiểu buốt, tiểu són, tiểu không tự chủ.
• Nghi ngờ mắc phải các bệnh lý khác.
• Tiểu gấp ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống, công việc của người bệnh.

Phương pháp chẩn đoán tiểu gấp

Để chẩn đoán được nguyên nhân và mức độ bệnh lý của tình trạng tiểu gấp, bác sĩ sẽ khai thác lịch sử tiểu tiện trong ngày của bạn như: bạn đi tiểu một ngày bao nhiêu lần, màu sắc nước tiểu có gì khác thường, có dấu hiệu gì bất thường khi đi tiểu không, thói quen ăn uống, sinh hoạt hàng ngày thế nào…

Dựa vào tình trạng cụ thể mà bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm như: xét nghiệm ure máu, xét nghiệm nước tiểu và cấy nước tiểu nếu nghi ngờ nhiễm trùng, siêu âm, chụp CT, nội soi bàng quang…

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định thực hiện các xét nghiệm chuyên biệt về niệu động học: đo áp lực trong bàng quang, lưu lượng nước tiểu còn lại trong bàng quang sau khi tiểu và các phương pháp kiểm tra tuyến tiền liệt. (4)

Gặp bác sĩ chuyên khoa để được chỉ định phương pháp kiểm tra, chẩn đoán nguyên nhân gây tiểu gấp phù hợp.

Phương pháp điều trị tình trạng tiểu gấp

Phương pháp điều trị tiểu gấp còn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra. Do đó, nếu tình trạng tiểu gấp kéo dài, người bệnh cần đến bệnh viện thăm khám, xét nghiệm chẩn đoán nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp. Một số biện pháp điều trị tiểu gấp phổ biến hiện nay:

1. Cải thiện tại nhà

• Tránh sử dụng rượu bia, nước uống có gas vì có thể kích thích thần kinh trung ương và làm giãn cơ thắt niệu đạo và dẫn tới chứng tiểu gấp, tiểu nhiều lần.
• Khi có cảm giác buồn tiểu, bạn nên nhịn một lúc rồi mới đi tiểu, điều này giúp tăng thể tích chứa đựng của bàng quang và giúp bàng quang kiểm soát tốt hơn. Bạn đầu, bạn có thể nhịn tiểu 1 phút, sau đó tăng dần lên 2-3 phút và dần dần tăng thời gian nhịn tiểu thêm.
• Tăng cường bổ sung chất xơ, trái cây tươi, rau củ để tăng sức đề kháng và giúp tuyến tiền liệt, bàng quang luôn khỏe mạnh.
• Uống đủ 2 – 2.5 lít nước mỗi ngày, tuy nhiên hạn chế sau bữa tối và trước khi đi ngủ.
• Tập Kegel hàng ngày để cải thiện sức khỏe cơ sàn chậu, bàng quang và giúp kiểm soát hoạt động tiểu tiện tốt hơn.

Tăng cường rau xanh, trái cây giúp hỗ trợ cải thiện và phòng ngừa chứng tiểu gấp.

2. Dùng thuốc

Một số loại thuốc sẽ được bác sĩ chỉ định để cải thiện tình trạng tiểu gấp như:

• Thuốc kháng viêm không steroid được sử dụng cho trường hợp tiểu gấp do viêm bàng quang kẽ (viêm bàng quang không do vi khuẩn).
• Các loại thuốc kháng sinh (Trimethoprim hoặc kháng sinh thuộc nhóm Tetracycline) dùng cho trường hợp tiểu gấp do các bệnh lý nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Thuốc chẹn thụ thể alpha, thuốc ức chế 5-Alpha Reductase và thuốc ức chế phosphodiesterase-5 để cải thiện tình trạng rối loạn tiểu tiện do bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

Lưu ý, để tránh tác dụng phụ và các biến chứng không mong muốn người bệnh chỉ dùng thuốc điều trị tiểu gấp khi có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Viên uống Fodex hỗ trợ cải thiện các rối loạn tiểu tiện, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và nâng cao phong độ đàn ông.

3. Phương pháp phẫu thuật hoặc các thủ thuật khác

Nếu tiểu gấp do các bệnh lý nghiêm trọng hơn, các biện pháp nội khoa không đáp ứng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật hoặc sử dụng thiết bị y tế như đặt ống thông tiểu, dùng xung điện để kích thích chức năng của bàng quang.

Cách chăm sóc người bệnh tiểu gấp tại nhà

Để giúp người bệnh nhanh chóng thoát khỏi chứng tiểu gấp, người nhà cần:

• Nhắc nhở người bệnh dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
• Hướng dẫn người bệnh tập luyện bài tập Kegel thường xuyên và đều đặn.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh cho người bệnh: bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế ăn thịt, mỡ và tránh xa thức uống chứa caffein.
• Nhắc nhở người bệnh tập thói quen đi tiểu đúng giờ, luyện tập bàng quang để tăng thể tích bàng quang và kiểm soát khả năng nhịn tiểu.

Nếu tình trạng tiểu gấp vẫn không được cải thiện, người nhà nên đưa người bệnh tới bệnh viện gặp bác sĩ để có giải pháp can thiệp phù hợp hơn.

Cách phòng ngừa tiểu gấp

Một số biện pháp phòng ngừa tiểu gấp hiệu quả:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học: Tăng cường rau xanh, trái cây nhưng hạn chế các loại thực phẩm có tính axit (cam, quýt, bưởi, chanh, cà chua, khế…); tránh xa các thực phẩm lợi tiểu, kích thích bàng quang như: rượu bia, nước uống có gas, cà phê, trà.
• Tập thói quen nhịn tiểu, tuy nhiên không nên nhịn tiểu quá lâu.
• Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, tuy nhiên hạn chế uống nước vào ban đêm.
• Duy trì cân nặng lý tưởng, tránh tình trạng thừa cân, béo phì, gây áp lực lên bàng quang.
• Duy trì thói quen thể dục, thể thao đều đặn.
• Quan hệ tình dục lành mạnh, an toàn, chung thủy.
• Không tự ý dùng thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh bừa bãi.

Nếu đang khổ sở với chứng tiểu gấp, bạn có thể tham khảo các giải pháp mà chuyên gia Fodex chia sẻ trong nội dung bài viết trên. Bên cạnh đó, nếu chứng tiểu gấp kéo dài, đừng chần chừng, đến gặp bác sĩ ngay để được tư vấn giải pháp cải thiện phù hợp, tránh biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe.