Cách khám tuyến tiền liệt như thế nào? Phương pháp nào được áp dụng?

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ước tính cứ 9 nam giới thì có 1 người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt. Mặc dù đây là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai ở nam giới, nhưng việc chủ động thăm khám tuyến tiền liệt vẫn còn hạn chế. Để giảm bớt sự e ngại và lo lắng về quá trình thăm khám tiền liệt tuyến, nam giới nên tham khảo những thông tin sức khỏe trong bài viết này!

Khám tuyến tiền liệt là gì?

Khám tuyến tiền liệt là quá trình bác sĩ khám bằng ngón tay ở ngõ trực tràng nam giới để cảm nhận kích thước, độ mềm cứng, nốt sần… của tuyến tiền liệt. Khám tuyến tiền liệt có thể được thực hiện cùng với xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt trong máu (PSA) để đo lượng PSA do tuyến tiền liệt tạo ra. Mức PSA càng cao thì khả năng tuyến tiền liệt có vấn đề càng cao.

Ai nên khám tuyến tiền liệt?

Theo cơ chế bệnh sinh của tuyến tiền liệt, trọng lượng và cấu trúc mô học ổn định cho tới khoảng 45 tuổi. Do đó, đàn ông trên 50 tuổi nên khám tiền liệt tuyến hàng năm. Nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh liên quan đến tuyến này, việc thăm khám nên được thực hiện sớm nhất là ở tuổi 40.

Bác sĩ tiết niệu tiến hành thăm khám tuyến tiền liệt

Khám tuyến tiền liệt như thế nào?

Bác sĩ sẽ cần khám tuyến tiền liệt của nam giới để kiểm tra xem có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào không. Thường được sử dụng là phương pháp khám trực tràng bằng ngón tay (DRE) trong khi người được thăm khám nằm nghiêng với đầu gối ôm vào ngực. Nam giới cũng có thể được khuyên nên làm xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) ngoài DRE.

Nếu một trong hai hoặc cả hai kết quả xét nghiệm DRE và PSA đều cho kết quả bất thường, người bệnh cần làm thêm các xét nghiệm bổ sung như siêu âm qua trực tràng, sinh thiết, chụp X-quang hoặc xét nghiệm PCA3 (xét nghiệm mẫu nước tiểu).

Các phương pháp dùng để khám tuyến tiền liệt

Cách khám tuyến tiền liệt bằng ngón tay sẽ giúp bác sĩ phát hiện bất cứ điều gì bất thường xảy ra với tuyến tiền liệt, từ đó tiến hành các xét nghiệm chuyên sâu hơn (nếu cần).

1. Phương pháp khám trực tràng bằng ngón tay (DRE)

Khám trực tràng bằng ngón tay DRE là phương pháp khám tuyến tiền liệt phổ biến nhất. Đây là một phương pháp thăm khám đơn giản và tương đối nhanh chóng. Để tiến hành thăm khám tuyến tiền liệt, đầu tiên, nam giới sẽ được yêu cầu ngả người úp trên bàn hoặc giường, hai chân dang rộng và chạm sàn, cơ thể cúi về phía trước và cánh tay hoặc khuỷu tay đặt trên bàn hoặc giường sao cho thoải mái.

Tiếp theo, bác sĩ sẽ đưa một ngón tay đã được đeo găng vào trực tràng của nam giới, bên ngoài găng tay phủ chất bôi trơn. Quá trình đưa ngón tay vào trực tràng có thể khiến nam giới cảm thấy hơi khó chịu nhưng sẽ không đau. Sau đó, bác sĩ sẽ di chuyển ngón tay theo chuyển động tròn, sờ nắn tuyến tiền liệt từ bên này sang bên kia một vài lần, cảm nhận xem có nốt sần, vết sưng tấy, cục u hoặc chỗ cứng nào không.

2. Phương pháp xét nghiệm PSA

PSA là một loại protein do tuyến tiền liệt sản xuất. Trong quá trình xét nghiệm PSA, nam giới sẽ được lấy máu từ tĩnh mạch để đo nồng độ PSA. Nồng độ PSA trong máu càng cao thì nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt càng cao.

Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp đặc biệt như viêm tuyến tiền liệt, phì đại lành tính tuyến tiền liệt… cũng cho kết quả bất thường. Chính vì vậy, nếu kết quả PSA cao thì nam giới có thể làm thêm xét nghiệm khác.

Xét nghiệm PSA cần lấy mẫu máu của người bệnh

3. Siêu âm tuyến tiền liệt

Siêu âm tuyến tiền liệt sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh tuyến tiền liệt của nam giới, từ đó giúp chẩn đoán các bệnh lý của tuyến tiền liệt khi có triệu chứng đường tiểu dưới hoặc kết quả xét nghiệm nồng độ PSA tăng cao. Siêu âm cũng được sử dụng để kiểm tra các nốt sần được tìm thấy khi khám trực tràng, phát hiện các bất thường và xác định xem tuyến tiền liệt có bị phì đại hay không. Siêu âm an toàn, không xâm lấn và không sử dụng bức xạ ion hóa.

Hình ảnh bác sĩ siêu âm tuyến tiền liệt cho nam giới

4. Nội soi

Nội soi bàng quang được thực hiện khi các xét nghiệm trước đó chưa thể xác định cụ thể bất thường của tuyến tiền liệt. Nội soi sẽ giúp bác sĩ quan sát đường tiểu dưới, tuyến tiền liệt và bàng quang, theo dõi tình hình và đánh giá kết quả điều trị chính xác hơn.

Kết quả khám tuyến tiền liệt

1. Kết quả của khám DRE

• Bình thường: Kích thước bình thường so với độ tuổi, bề mặt tuyến nhẵn.
• Lớn hơn: Nếu kích thước tuyến tiền liệt lớn hơn so với độ tuổi của nam giới, đây có thể là dấu hiệu của tuyến tiền liệt phì đại.
• Cứng hoặc cục u: Có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt.

DRE không phải là một phương pháp thăm khám có thể xác định chính xác tất cả tình trạng tuyến tiền liệt. Khi kết quả thăm khám có bất thường, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm khác.

2. Kết quả xét nghiệm PSA

Không có nồng độ PSA trong máu bình thường hoặc bất thường cụ thể. Trước đây, nồng độ PSA từ 4,0 ng/mL trở xuống được coi là bình thường. Tuy nhiên, một số người có PSA dưới 4,0 ng/mL bị ung thư tuyến tiền liệt và nhiều người có PSA cao hơn từ 4 – 10 ng/mL không bị ung thư tuyến tiền liệt. (1)

Ngoài ra, nhiều yếu tố khác nhau có thể khiến nồng độ PSA của nam giới dao động. Ví dụ, mức PSA có xu hướng tăng theo tuổi tác, kích thước tuyến tiền liệt và tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng. Thời gian sinh thiết tuyến tiền liệt gần thời điểm xét nghiệm PSA cũng sẽ làm tăng nồng độ PSA, cũng như xuất tinh hoặc tập thể dục mạnh trong 2 ngày trước khi xét nghiệm. Ngược lại, một số loại thuốc bao gồm finasteride và dutasteride, được sử dụng để điều trị BPH làm giảm mức PSA.

Tuy nhiên, nhìn chung, mức PSA của nam giới càng cao thì khả năng mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt càng cao.

3. Kết quả siêu âm/ nội soi

Mỗi bệnh lý khác nhau của tuyến tiền liệt sẽ có những hình ảnh gợi ý khác nhau. Tùy vào kết quả của mỗi nam giới, bác sĩ sẽ thông báo tình trạng của tuyến tiền liệt.

Các vấn đề về tuyến tiền liệt thường gặp phải khi khám

Thông thường, nam giới không nhận thấy tuyến tiền liệt có vấn đề cho đến khi được thăm khám đầy đủ. Các vấn đề thường phát hiện sau khi thăm khám tuyến tiền liệt như viêm tuyến tiền liệt, phì đại lành tính tuyến tiền liệt và ung thư tuyến tiền liệt.

Vì nằm sâu bên trong cơ thể nên chỉ khi thăm khám chuyên sâu mới có thể phát hiện các bất thường của tuyến tiền liệt

Chuẩn bị trước khi khám tuyến tiền liệt

Thông thường, nam giới không cần phải làm bất cứ điều gì trước khi khám tuyến tiền liệt. Nếu quá lo lắng, quý ông có thể đi tiểu và đại tiện trước khi khám, nhưng đừng quá ép buộc. Một số người cảm thấy thoải mái hơn khi vệ sinh trực tràng một cách nhẹ nhàng trước khi được thăm khám.

Bệnh viện có chuyên môn trong khám tiền liệt tuyến

Để chẩn đoán và điều trị các vấn đề tuyến tiền liệt, hạn chế biến chứng nguy hiểm… nam giới cần chọn địa chỉ thăm khám tuyến tiền liệt uy tín, có chuyên khoa Tiết niệu, Nam khoa hoặc các chuyên khoa tương tự, đội ngũ chuyên gia và bác sĩ giàu kinh nghiệm…

Dưới đây là một vài địa chỉ thăm khám tuyến tiền liệt tốt:

1. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Bệnh viện Tâm Anh là bệnh viện hội tụ nhiều chuyên khoa khác nhau, nhằm tối ưu hóa quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh. Trong đó, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa của bệnh viện được đánh giá cao và là địa chỉ được nhiều quý ông chọn lựa thăm khám sức khỏe tiết niệu, nam học, sinh lý… bao gồm điều trị các bệnh liên quan đến tuyến tiền liệt.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh hiện nay được bổ sung và trang bị máy móc chẩn đoán hiện đại, cơ sở vật chất đầy đủ cùng với các phương pháp chẩn đoán tiên tiến, các chuyên gia hàng đầu dày dặn kinh nghiệm, nhiệt huyết trong lĩnh vực điều trị và chăm sóc bệnh nhân.

Hệ thống X-quang di động C-Arm hiện đại, dàn máy nội soi tiết niệu, phẫu thuật nội soi 3D, phẫu thuật nội soi điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt bằng laser hoặc phẫu thuật mở điều trị sỏi tiết niệu… là các kỹ thuật được Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa của bệnh viện Tâm Anh sử dụng.

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH

Tâm Anh Hà Nội: 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP.Hà Nội

• Hotline: 024 3872 3872 – 024 7106 6858

Tâm Anh TP. HCM: 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TP.Hồ Chí Minh

• Hotline: 028 7102 6789 – 093 180 6858

2. Bệnh viện Việt Đức

Khoa Phẫu thuật Tiết niệu của Bệnh viện Việt Đức đóng vai trò lớn trong lĩnh vực Tiết niệu ở khu vực phía Bắc. Ngoài chuyên sâu trong các vấn đề về hệ tiết niệu, chuyên khoa này cũng tập trung vào thăm khám và điều trị phì đại tiền liệt tuyến. Đặc biệt, Bệnh viện Việt Đức là địa điểm đầu tiên ở Việt Nam áp dụng kỹ thuật mổ nội soi phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

Các bác sĩ trong khoa liên tục cập nhật và áp dụng những kỹ thuật mới, cao cấp trong điều trị phì đại tiền liệt. Kỹ thuật cắt tuyến tiền liệt nội soi bằng laser cùng với phương pháp điều trị u phì đại tiền liệt tuyến bằng phương pháp nút mạch hiện đại là những ví dụ điển hình.

Địa chỉ: Số 16 Phủ Doãn, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

3. Bệnh viện Nhân dân 115

Bệnh viện Nhân dân 115 là bệnh viện áp dụng nhiều phương pháp chẩn đoán tuyến tiền liệt giúp bác sĩ đánh giá sơ bộ và cụ thể các đặc điểm của tiền liệt tuyến. Các phương pháp xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm nước tiểu, máu, PSA, xét nghiệm tinh dịch, siêu âm, MRI để đánh giá chính xác hơn về tình trạng của tiền liệt tuyến.

Khoa Ngoại niệu – Ghép thận tại Bệnh viện Nhân dân 115 hàng ngày tiếp nhận nhiều bệnh nhân đến thăm khám và điều trị các bệnh về hệ tiết niệu và nam khoa, bao gồm cả viêm tuyến tiền liệt. Các bệnh nhân đều được điều trị thành công nhờ áp dụng các kỹ thuật tiên tiến khác để điều trị các bệnh lý liên quan đến tiền liệt tuyến.

Địa chỉ: 527 Sư Vạn Hạnh, Phường 12, Quận 10, TP.HCM

Bao lâu nên khám tuyến tiền liệt 1 lần?

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo nam giới ở độ tuổi 50 nên bắt đầu khám sàng lọc tuyến tiền liệt cũng như tầm soát ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, nam giới có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt nên bắt đầu sàng lọc ở tuổi 45. Nhìn chung, các chuyên gia khuyên khuyến cáo nên khám tuyến tiền liệt 3-5 năm một lần. (2)

Các thắc mắc liên quan đến vấn đề khám tuyền liệt tuyến

1. Có nên đi vệ sinh trước khi khám tuyến tiền liệt không?

Đi vệ sinh trước khi khám tuyến tiền liệt thường không bắt buộc. Nếu người bệnh không thoải mái, có thể đi tiểu, đại tiện nhưng đừng quá ép buộc. Bởi vì, một số trường hợp cố gắng đi vệ sinh có thể khiến nồng độ PSA tăng cao hơn.

2. Khám tuyến tiền liệt có đau không?

Quá trình khám tuyến tiền liệt không gây đau đớn nhưng một số nam giới có thể cảm thấy không thoải mái khi kiểm tra. Một số xét nghiệm cận lâm sàng như PSA chỉ gây khó chịu lúc lấy máu, còn lại không gây đau đớn cho người bệnh.

Việc khám tuyến tiền liệt ở giai đoạn đầu là rất quan trọng để phát hiện và điều trị bệnh hiệu quả. Với những tiến bộ trong y học hiện đại, thăm khám định kỳ giúp điều trị các vấn đề về tuyến tiền liệt khả thi hơn. Hy vọng bài viết khám tiền liệt tuyến trên đã có thể giúp bạn hiểu hơn về cách khám cũng như là địa chỉ khám bệnh về tuyến tiền liệt.