Siêu âm tuyến tiền liệt giúp phát hiện các vấn đề về tiền liệt tuyến

Siêu âm tuyến tiền liệt cung cấp hình ảnh bên trong tuyến tiền liệt để đánh giá kích thước, hình dạng và cấu trúc của tuyến tiền liệt. Xét nghiệm này được chỉ định khi nào, thực hiện ra sao và cần lưu ý gì sau khi làm xét nghiệm… tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết sau đây!

Siêu âm tuyến tiền liệt là gì?

Siêu âm tuyến tiền liệt là một xét nghiệm hình ảnh sử dụng sóng âm để quan sát các bất thường trong tuyến tiền liệt và các mô xung quanh của người bệnh.

Xét nghiệm này giúp bác sĩ xác định các tình trạng tuyến tiền liệt có thể xảy ra trước khi trở nên nghiêm trọng hơn hoặc không thể kiểm soát được.

Khi nào người bệnh nên siêu âm tuyến tiền liệt? 

Siêu âm tiền liệt tuyến là kỹ thuật được đánh giá khá an toàn và có thể thực hiện trong vòng chưa đầy 15 phút. Siêu âm tuyến tiền liệt được sử dụng để kiểm tra tuyến tiền liệt của người bệnh bằng hình ảnh siêu âm. Quy trình xét nghiệm này cung cấp hình ảnh về tuyến tiền liệt và các mô xung quanh.

Bác sĩ cũng có thể chỉ định siêu âm tuyến tiền liệt nếu phát hiện bất thường trong quá trình khám trực tràng. Siêu âm tiền liệt tuyến cũng hỗ trợ quá trình lấy mẫu mô hoặc sinh thiết từ tuyến tiền liệt của nam giới. (1)

Siêu âm tuyến tiền liệt rất cần thiết để chẩn đoán nguyên nhân gây bất thường và hướng dẫn sinh thiết tuyến tiền liệt.

Các phương pháp siêu âm tuyến tiền liệt 

Phương pháp siêu âm chẩn đoán bất thường ở tiền liệt tuyến nam giới:

1. Phương pháp siêu âm bụng vùng trên xương mu

Sử dụng phương pháp siêu âm này có thể nhận diện rõ ràng các khu vực giải phẫu của tuyến tiền liệt. Đây là một kỹ thuật siêu âm đơn giản, thường được bác sĩ thực hiện trước tiên để chẩn đoán bệnh tại khu vực này.

2. Phương pháp siêu âm qua đường trực tràng

Phương pháp siêu âm tiền liệt tuyến qua trực tràng không yêu cầu người bệnh phải nhịn tiểu. Hình ảnh siêu âm thu được rất rõ nét, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn. Đặc biệt, bác sĩ có thể kết hợp sử dụng kim sinh thiết trong quá trình siêu âm nếu có nghi ngờ về ung thư tiền liệt tuyến.

3. Phương pháp siêu âm tuyến tiền liệt khác

Ngoài hai kỹ thuật siêu âm bụng vùng trên xương mu và siêu âm qua trực tràng, còn có một số cách siêu âm tuyến tiền liệt khác như:

• Siêu âm qua tầng sinh môn: cho hình ảnh kém hơn 2 phương pháp trên nên ít được sử dụng.
• Siêu âm bằng cách đưa đầu dò qua niệu đạo: quy trình tiến hành phức tạp, nguy cơ biến chứng cao, hiện nay ít được thực hiện.
• Siêu âm Doppler: có thể kết hợp với một trong hai cách siêu âm tuyến tiền liệt phổ biến đã đề cập là siêu âm bụng vùng trên xương mu hoặc siêu âm qua trực tràng khi cần đánh giá mạch máu vùng này.

Siêu âm tuyến tiền liệt có thể phát hiện ra bệnh gì?

Siêu âm tuyến tiền liệt ở nam giới có thể hỗ trợ chẩn đoán nhiều bệnh lý, chẳng hạn như:

• Ung thư tuyến tiền liệt: tổn thương giảm âm hoặc bất thường về hình dạng của tuyến tiền liệt. Các vùng ung thư sẽ giảm độ đàn hồi do mật độ tế bào tăng.
• Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt: cấu trúc tăng âm, không đồng nhất ở vùng chuyển tiếp của tuyến tiền liệt. Đồng thời, tuyến tiền liệt xuất hiện dưới dạng nhiều vùng nốt giảm âm trong vùng chuyển tiếp. Khi vùng chuyển tiếp mở rộng, có thể bắt đầu chèn ép các vùng ngoại vi và trung tâm, khiến chúng trở nên tăng âm.
• Viêm tuyến tiền liệt: cấu trúc cản âm không đồng nhất với tăng sinh mạch máu. Viêm tuyến tiền liệt có thể làm cho tuyến tiền liệt tròn hơn và giảm độ hồi âm do phù nề, dẫn đến làm mờ ranh giới giữa vùng ngoại vi và trung tâm.
• Nang túi tinh hoặc tắc nghẽn: Giãn nở hoặc thay đổi kích thước nang trong túi tinh.
• Bệnh lý bàng quang: Tăng độ dày thành bàng quang, có khối u hoặc sỏi.
• Khối u tuyến tiền liệt: Độ hồi âm khác với mô tuyến tiền liệt bình thường.
• Nang tuyến tiền liệt: Bệnh thường không có triệu chứng và được phát hiện tình cờ qua siêu âm bụng.

Bác sĩ tiến hành siêu âm tuyến tiền liệt cho người bệnh

Quy trình siêu âm tuyến tiền liệt

Cùng Fodex tìm hiểu các quy trình siêu âm tuyến tiền liệt:

1. Quy trình siêu âm tuyến tiền liệt với phương pháp siêu âm bụng vùng trên xương mu

Siêu âm trên xương mu được thực hiện qua thành bụng. Bệnh nhân sẽ được yêu cầu uống nhiều nước và nhịn tiểu ở mức độ vừa phải để bàng quang không quá căng, vì nếu bàng quang quá căng sẽ gây nhiễu hình ảnh, làm giảm khả năng quan sát. Ngoài ra, nếu đầu dò đặt quá xa tuyến tiền liệt cũng có thể dẫn đến hình ảnh không rõ ràng, làm giảm độ chính xác của chẩn đoán.

Kỹ thuật này có thể cung cấp thông tin về cấu trúc, hình dạng tuyến tiền liệt và thể tích, hình thái thô, sức chứa của bàng quang và lượng nước tiểu còn lại sau khi đi tiểu (lượng nước tiểu tồn lưu trong bàng quang sau khi đi tiểu).

2. Quy trình siêu âm tuyến tiền liệt qua đường trực tràng

Bệnh nhân thường nằm nghiêng về bên trái, đây là tư thế thư giãn cũng như giúp đưa đầu dò trực tràng vào dễ dàng hơn. Bác sĩ có thể thực hiện kiểm tra trực tràng bằng ngón tay trước khi siêu âm.

Bác sĩ tiết niệu sẽ cẩn thận đưa một đầu dò bôi trơn có kích thước bằng ngón tay vào trực tràng. Lúc này, người bệnh có thể cảm thấy hơi khó chịu một chút. Bác sĩ sẽ xoay nhẹ đầu dò nhiều lần để quan sát các phần khác nhau của tuyến tiền liệt và các cấu trúc khác.

Chụp ảnh thường bắt đầu ở gốc bàng quang, khi đầu dò được xoay để cung cấp hình ảnh toàn cảnh của tuyến tiền liệt. Sau khi có hình ảnh, đầu dò sẽ được rút ra và người bệnh sẽ được yêu cầu đợi trong khi bác sĩ xem lại hình ảnh. Quá trình này sẽ mất khoảng 15 phút.

Các hình ảnh về siêu âm tuyến tiền liệt

Một số hình ảnh siêu âm chẩn đoán tiền liệt tuyến:

Siêu âm tuyến tiền liệt trên xương mu được thực hiện qua thành bụng

Mô phỏng siêu âm tuyến tiền liệt qua trực tràng

Người bệnh cần chuẩn bị gì khi siêu âm tuyến tiền liệt?

Để có chất lượng hình ảnh tốt nhất, người bệnh nên thực hiện các bước chuẩn bị sau trước khi siêu âm vùng chậu nam:

• Siêu âm trên xương mu được thực hiện qua thành bụng: Người bệnh nên uống nước trước khi thực hiện để bàng quang đầy nước tiểu, vì bàng quang chứa đầy nước tiểu là môi trường lý tưởng cho phương pháp tiếp cận từ thành bụng để quan sát cấu trúc tuyến tiền liệt.
• Siêu âm qua đường trực tràng: Người bệnh phải trải qua quá trình thụt tháo hoặc đặt thuốc đạn làm sạch trực tràng để đảm bảo hình ảnh rõ nét. (2)

Mức độ chính xác của siêu âm tuyến tiền liệt

Siêu âm tuyến tiền liệt là một kỹ thuật chính để chẩn đoán nhiều bệnh về tuyến tiền liệt, chẳng hạn như ung thư tuyến tiền liệt, viêm tuyến tiền liệt, phì đại lành tính tuyến tiền liệt, u nang tuyến tiền liệt… Bên cạnh cung cấp hình ảnh, nhiều công nghệ bổ sung có thể hỗ trợ chẩn đoán và phác thảo đánh giá siêu âm tuyến tiền liệt qua trực tràng, ổ bụng…

Siêu âm thường là phương pháp xét nghiệm hình ảnh đầu tiên khi tuyến tiền liệt có bất thường:

• PSA bất thường (>4 ng/mL).
• Bất thường sờ thấy khi khám trực tràng bằng ngón tay.
• Nghi ngờ nhiễm trùng (viêm tuyến tiền liệt hoặc áp xe tuyến tiền liệt).
• Để đánh giá phì đại lành tính tuyến tiền liệt do các triệu chứng đường tiết niệu dưới (LUTS) hoặc bất thường được nhìn thấy trên hình ảnh X-quang vùng bụng.
• Để hỗ trợ và hướng dẫn sinh thiết qua trực tràng.

Siêu âm tuyến tiền liệt qua trực tràng, trên xương mu… là một công cụ quan trọng trong việc đánh giá bệnh lý tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, các kỹ thuật tiên tiến khác như MRI, X-quang, xét nghiệm máu… giúp chẩn đoán chính xác hơn.

Các vấn đề có thể gặp phải sau khi siêu âm tuyến tiền liệt

Không có biến chứng nào liên quan đến siêu âm tuyến tiền liệt được báo cáo. Tuy nhiên, có những biến chứng nhỏ nếu siêu âm qua đường trực tràng được kết hợp với sinh thiết tuyến tiền liệt, chẳng hạn như:

• Máu trong nước tiểu, phân và tinh dịch
• Nhiễm trùng
• Đau đớn (1)

Hãy nói chuyện với bác sĩ nếu bạn có dấu hiệu nhiễm trùng như sốt cao, khó khăn khi đi tiểu, nhu cầu đi tiểu rất thường xuyên, có nhiều máu trong nước tiểu hoặc phân, run rẩy…

Công nghệ siêu âm tuyến tiền liệt đã có những tiến bộ đáng kể trong những năm gần đây về mặt phát hiện các bất thường ở tuyến tiền liệt, hỗ trợ sinh thiết và điều trị tại chỗ. Có thể thực hiện siêu âm tiền liệt tuyến cho nam giới trưởng thành, nhằm tầm soát và rút ngắn thời gian điều trị bệnh (nếu có).