Đi tiểu nhiều lần trong ngày là bệnh gì? Nguyên nhân, cách khắc phục

Đi tiểu nhiều lần trong ngày dù không uống quá nhiều nước là vấn đề phổ biến ở người cao tuổi. Tình trạng này có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiết niệu, nếu không có biện pháp khắc phục đúng cách sẽ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tìm hiểu ngay nguyên nhân và cách cải thiện vấn đề buồn tiểu nhiều lần này qua bài biết dưới đây.

Đi tiểu nhiều lần trong ngày là gì?

Đi tiểu nhiều trong ngày là tình trạng cơ thể có nhu cầu đi tiểu nhiều hơn bình thường và bạn luôn có cảm giác bàng quang bị căng đầy cả ngày lẫn đêm. Theo Tổ chức Chăm sóc Tiết niệu (Urology Care Foundation), đi tiểu nhiều lần là tình trạng người bệnh cần đi tiểu nhiều hơn 8 lần trong 24 giờ. (1)

Tuy nhiên, số lần đi tiểu còn phụ thuộc vào lượng nước uống hằng ngày, sử dụng bia rượu, caffeine,… nên việc đánh giá một người tiểu nhiều lần trong ngày có nguy hiểm hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Đi tiểu nhiều lần có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh tiết niệu.

Cơ chế tạo nước tiểu

1. Cơ thể tạo ra nước tiểu như thế nào?

Để tạo ra nước tiểu, máu sẽ được đưa đến cầu thận và được lọc qua mạng lưới mao mạch gọi là bao Bowman để đưa chất thải, nước, muối, điện giải,… đi vào khoang nước tiểu của cầu thận, tạo thành “nước tiểu đầu”.

Lúc này, quá trình tái hấp thụ sẽ diễn ra để hấp thu trở lại vào máu các dưỡng chất có lợi như protein, glucose, natri cùng các dưỡng chất khác. Cuối cùng lượng còn lại là nước tiểu sẽ được chuyển ra ngoài qua bể thận, xuống niệu đạo và bàng quang.

Mỗi ngày, cơ thể có thể tạo ra 170 – 180 lít nước tiểu đầu nhưng sau quá trình tái hấp thu thì lượng nước tiểu còn lại ở khoảng 1 – 2 lít và được đưa đến bàng quang. Khi bàng quang chứa đầy nước tiểu, não bộ sẽ điều khiển cơ chóp bàng quang và cơ thắt niệu đạo tạo phản xạ đi tiểu.

2. Mỗi ngày đi tiểu bao nhiêu lần là bình thường?

Theo bác sĩ Nguyễn Trường Hoan, Trung tâm Tiết niệu – Thận học, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM, tùy thuộc vào lượng nước tiêu thụ và việc bài tiết thông qua mồ hôi, cơ thể sẽ thải ra 1 – 2 lít nước tiểu mỗi ngày và bàng quang có thể chứa đến 400 – 600ml nước tiểu. Một người có thể đi tiểu 4 – 6 lần vào ban ngày và chỉ 1 lần vào ban đêm.

Nếu một người gặp tình trạng đi tiểu quá 8 lần/ngày và có lượng nước tiểu trên 2.5 lít/24 giờ diễn ra thường xuyên thì đó có thể là dấu hiệu báo hiệu cho nhiều bệnh lý nguy hiểm về tiết niệu.

Triệu chứng đi tiểu nhiều lần trong một ngày

Bên cạnh triệu chứng đi tiểu nhiều hơn 8 lần trong một ngày, dưới đây là những dấu hiệu rối loạn tiểu tiện thường xuất hiện kèm với tình trạng đi tiểu nhiều lần trong ngày mà bạn cần chú ý để phát hiện kịp thời:

• Tiểu thường xuyên: Đã đi tiểu nhưng thường xuyên buồn tiểu trở lại, những trường hợp thường gặp là đi tiểu mỗi tiếng 1 lần hoặc cách mỗi 30 phút, 5 phút. Người bệnh luôn có cảm giác muốn đi tiểu.
• Tiểu gấp: Không kiểm soát được cơn tiểu, nước tiểu bị rò, cần phải đi tiểu tức thời.
• Tiểu đêm: Phải thức dậy nhiều hơn 1 lần để đi tiểu vào ban đêm.
• Bất thường màu sắc nước tiểu hoặc tình trạng đi tiểu: Nước tiểu có màu hồng nhạt hoặc tiểu ra máu. Có thể cảm thấy nóng rát, đau khi đi tiểu.
• Các triệu chứng liên quan đến tống xuất: Dòng nước tiểu không liên tục, cảm giác không tiểu được hết nước tiểu trong bàng quang, tiểu nhỏ giọt không hết nước, tiểu phải rặn, thời gian đi tiểu lâu.

Nguyên nhân đi tiểu nhiều lần trong một ngày

Tình trạng đi tiểu nhiều lần trong ngày có thể diễn ra do một số bệnh lý tiết niệu hoặc do nhiều nguyên nhân khác.

1. Lý do mắc tiểu nhiều lần trong ngày do bệnh lý

1.1 Tiểu nhiều lần do phì đại lành tính tuyến tiền liệt

Phì đại lành tính tuyến tiền liệt là tình trạng mô tuyến và mô đệm của tuyến tiền liệt tăng sinh khiến tuyến tiền liệt to ra, chèn ép vào niệu đạo và gây ra các vấn đề rối loạn tiểu tiện, khiến người bệnh đi tiểu nhiều lần trong ngày, cả ban ngày lẫn ban đêm, tiểu gấp, tiểu không kiểm soát,…

Quá trình lão hóa ở nam giới khiến lượng hormone testosterone suy giảm là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Khi đó lượng enzyme 5α-reductase trong cơ thể gia tăng để chuyển đổi testosterone thành dihydrotestosterone (DHT) có hoạt tính mạnh hơn, lại làm tăng sinh tuyến tiền liệt và gây phì đại lành tính tuyến tiền liệt. (2)

Phì đại lành tính tuyến tiền liệt là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây đi tiểu nhiều.

1.2 Bàng quang tăng hoạt

Bàng quang tăng hoạt (overactive bladder – OAB) là bệnh lý mà cơ chóp bàng quang bị kích hoạt quá mức ngay cả khi bàng quang chưa đầy, làm tăng số lần đi tiểu trong ngày và khiến người bệnh thường xuyên gặp phải tình trạng tiểu gấp.

1.3 Nhiễm trùng hệ tiết niệu

Dưới sự xâm nhập của vi khuẩn vào hệ tiết niệu, bàng quang có thể có thể bị viêm, làm giảm khả năng chứa đựng nước tiểu và tăng kích thích bàng quang, khiến người bệnh muốn đi tiểu thường xuyên hơn. Lúc này, nước tiểu có thể có mùi lạ, màu đục hoặc lẫn với máu, đau rát khi tiểu.

1.4 Viêm tuyến tiền liệt

Viêm tuyến tiền liệt có thể gây ra bởi một số nguyên nhân như vi khuẩn, chấn thương, hậu quả sau khi thực hiện các thủ thuật y tế, phản ứng miễn dịch,… và gây ra các vấn đề về tiểu tiện như mắc tiểu nhiều lần, tiểu đêm, các triệu chứng về tống xuất.

1.5 Ung thư bàng quang

Ung thư bàng quang là tình trạng tế bào lót bên trong bàng quang tăng sinh bất thường và hình thành những khối u, có thể xâm lấn đến cả khu vực trong niệu quản và niệu đạo, chèn ép xung quanh, không chỉ gây đi tiểu nhiều lần trong ngày mà còn có thể gây tiểu ra máu, tiểu buốt. Ung thư bàng quang cũng có một số dạng khác như ung thư biểu mô tế bào vảy, ung thư biểu mô tuyến.

1.6 Viêm bàng quang kẽ

Viêm bàng quang kẽ là tình trạng viêm xảy ra ở bàng quang không do vi khuẩn, khiến bàng quang bị tổn thương và ảnh hưởng đến quá trình truyền tín hiệu về não bộ để thông báo việc cần đi tiểu, khiến người bệnh phải đi tiểu nhiều lần trong ngày. Tình trạng này thường diễn ra phổ biến ở nữ giới hơn so với nam giới.

1.7. Hẹp niệu đạo

Đây có thể là một trong những biến chứng của viêm niệu đạo, do bẩm sinh hoặc do chèn ép từ các cơ quan lân cận… ngăn chặn dòng nước tiểu khiến người bệnh cần phải đi tiểu nhiều lần, đồng thời dẫn đến tiểu nhỏ giọt, tiểu rát, bàng quang tích tụ nước tiểu, nhiễm trùng đường tiết niệu.

1.8 Sỏi tiết niệu

Đi tiểu nhiều lần là bệnh gì? Các tinh thể vô cơ trong nước tiểu sau quá trình kết tinh có thể tạo thành những phân tử rắn nhỏ chính là sỏi thận. Sỏi kích thước nhỏ có thể theo nước tiểu bài tiết ra ngoài, tuy nhiên nếu sỏi quá to thì có thể bị vướng lại và tích tụ dần, gây nhiễm trùng, kích ứng cản trở dòng lưu thông của nước tiểu và dẫn đến nhiều triệu chứng rối loạn tiểu tiện. Dựa trên vị trí của sỏi mà người ta thường phân loại thành sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang, sỏi niệu đạo.

1.9 Suy thận mạn tính

Suy thận mạn tính là hậu quả của các bệnh lý về thận – tiết niệu, làm suy giảm chức năng thận và ảnh hưởng đến khả năng làm cô đặc nước tiểu, làm tăng tần suất đi tiểu trong ngày và gây ra tình trạng tiểu nhiều lần.

Xem thêm: Đi tiểu nhiều có phải thận yếu không?

1.10 Các bệnh phụ khoa

Một số bệnh lý phụ khoa, chẳng hạn như viêm âm đạo, sa tử cung có thể là nguyên nhân gây ngứa, rát ở vùng kín, đồng thời liên quan đến các triệu chứng như đi tiểu thường xuyên hơn, căng tức bàng quang, tiểu rắt, tiểu ra máu,…

1.11 Các bệnh lý khác

Người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2 với lượng đường trong máu tăng cao có thể ảnh hưởng đến chức năng lọc của thận, kết quả cơ thể sẽ tạo ra nhiều nước tiểu, khiến người bệnh đi tiểu nhiều lần hơn. (3)

Một số rối loạn thần kinh hay tai biến mạch máu não sẽ làm rối loạn quá trình điều khiển chức năng của bàng quang, khiến người bệnh đi tiểu thường xuyên. Một số bệnh lý khác cũng gây ra triệu chứng tiểu nhiều là cao huyết áp, tăng calci trong máu,…

2. Các nguyên nhân đi tiểu nhiều lần trong ngày không phải từ bệnh lý

Bên cạnh các nguyên nhân bệnh lý, vẫn còn nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến tình trạng tiểu tiện, làm tăng tần suất đi tiểu:

• Độ tuổi: Tuổi càng lớn chức năng thận càng giảm, tỷ lệ phì đại lành tính tuyến tiền liệt cũng gia tăng, từ đó dẫn đến đi tiểu nhiều lần trong ngày.
• Sử dụng thuốc: Việc sử dụng một số loại thuốc lợi tiểu, thuốc huyết áp,… cũng có thể gây tác dụng phụ là tăng số lần đi tiểu. Hãy liên hệ với bác sĩ điều trị nếu phát hiện các triệu chứng rối loạn tiểu tiện sau khi sử dụng thuốc để được đổi sang loại thuốc phù hợp hơn.
• Tiêu thụ quá nhiều chất lỏng, rượu hoặc caffeine: Uống quá nhiều nước cũng làm tăng số lần đi tiểu trong ngày. Ngoài ra, sử dụng bia rượu và đồ uống chứa caffeine như cà phê, trà có thể kích thích thận sản xuất nhiều nước tiểu hơn, đồng thời làm tăng nguy cơ tiểu đêm.

Sử dụng bia rượu thường xuyên có thể làm tăng tần suất đi tiểu.

• Rối loạn lo âu: Thường xuyên căng thẳng, stress, mất ngủ có thể khiến bạn thường xuyên đi tiểu hơn và dẫn đến tiểu nhiều lần và tiểu đêm.
• Chế độ ăn uống: Ăn quá nhiều đồ ăn mặn có thể làm tăng nồng độ natri, gây tích nước từ tế bào vào máu và thận phải làm việc liên tục để đào thải muối và nước ra ngoài qua nước tiểu.
• Phụ nữ mang thai: Phụ nữ khi mang thai thường có sự thay đổi về nồng độ nội tiết tố. Ngoài ra, khi thai lớn tử cung của phụ nữ sẽ giãn nở làm tăng áp lực lên bàng quang, khiến việc đi tiểu diễn ra thường xuyên hơn.
• Điều trị bức xạ ảnh hưởng đến xương chậu hoặc vùng bụng dưới: Điều trị xạ trị có thể kích thích bàng quang, khiến bạn đi tiểu nhiều hơn bình thường, tiểu rát và có nguy cơ dẫn đến nhiễm trùng tiết niệu.

Khi nào nên đến gặp bác sĩ để khám đi tiểu nhiều lần trong ngày?

Nếu tình trạng đi tiểu nhiều lần chỉ diễn ra thỉnh thoảng mà không ảnh hưởng đến cuộc sống thì bạn có thể điều chỉnh chế độ ăn uống sinh hoạt để hỗ trợ cải thiện hiệu quả hơn. Tuy nhiên, bạn cần tiến hành thăm khám sớm nếu tình trạng này diễn ra quá thường xuyên, cản trở sinh hoạt hằng ngày và đi kèm với các triệu chứng:

• Tiểu rát, đau
• Nước tiểu có màu và mùi lạ, có lẫn máu
• Tiểu gấp, không thể kiểm soát và các triệu chứng tống xuất khác
• Đau vùng bụng dưới, sốt, buồn nôn và nôn

Các triệu chứng lạ của việc tiểu tiện có thể báo hiệu cho các bệnh lý nghiêm trọng về thận, tiết niệu và nếu không được phát hiện sớm có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng.

Chẩn đoán đi tiểu nhiều lần

Để chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến tình trạng đi tiểu nhiều lần trong ngày, bác sĩ có thể tiến hành những hình thức kiểm tra như sau. (4)

• Hỏi thăm về triệu chứng và tiền sử bệnh về những vấn đề như: triệu chứng bất thường bắt đầu khi nào, thường diễn ra vào thời điểm nào trong ngày; những thay đổi về màu sắc, mùi hoặc độ đặc của nước tiểu; tiền sử bệnh lý của người bệnh và người nhà, các loại thuốc đang sử dụng; tần suất tiêu thụ caffeine, bia rượu, lượng nước tiêu thụ hàng ngày và chế độ dinh dưỡng.
• Bác sĩ có thể khám lâm sàng đáng giá tuyến tiền liệt ở nam, hoặc khám phụ khoa ở nữ để xác định nguyên nhân.
• Xét nghiệm máu, nước tiểu: Bạn sẽ được tiến hành lấy mẫu máu để xét nghiệm nhằm đo lượng đường huyết, nồng độ Urea, creatinine để kiểm tra chức năng thận,…
• Xét nghiệm nước tiểu: Bác sĩ cũng sẽ yêu cầu lấy mẫu nước tiểu phân tích hoặc nuôi cấy để kiểm tra nguy cơ nhiễm khuẩn, định danh vi khuẩn, kiểm tra nguy cơ viêm cầu thận,…

Bạn cần thực hiện một số xét nghiệm để chẩn đoán tình trạng đi tiểu nhiều lần.

• Chẩn đoán hình ảnh: Có thể cần thực hiện chẩn đoán hình ảnh bằng cách siêu âm hệ tiết niệu, nội soi bàng quang, chụp cắt lớp vi tính (CT),… để xác định nguyên nhân gây tình trạng đi tiểu nhiều lần trong ngày ở nam giới.
• Xét nghiệm tiết niệu: Bao gồm xét nghiệm niệu động học và đo lưu lượng nước tiểu để xem xét hiệu quả hoạt động của hệ thống tiết niệu.

Cách để cải thiện tình trạng đi tiểu nhiều lần trong ngày

Dưới đây là những phương pháp được áp dụng để điều trị và cải thiện các vấn đề liên quan đến tần suất đi tiểu quá nhiều.

1. Điều trị dứt điểm bệnh lý

Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị tương ứng với các bệnh lý về thận tiết niệu như sử dụng thuốc, phẫu thuật hoặc các thủ thuật… Sau khi tiến hành xét nghiệm và chẩn đoán bệnh lý, bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng của người bệnh.

Bác sĩ cũng có thể kê đơn một số loại thuốc hỗ trợ cải thiện tình trạng tiểu nhiều, tiểu đêm như thuốc kháng cholinergic giảm hoạt động quá mức của bàng quang, desmopressin giảm sản xuất nước tiểu vào ban đêm,…

2. Bài tập Kegel

Bạn có thể thực hiện bài tập này để giúp tăng cường nhóm cơ sàn chậu quanh bàng quang và niệu đạo, từ đó giúp bàng quang kiểm soát nước tiểu tốt hơn. Cách thực hiện:

• Nằm ngửa trên thảm tập hoặc trên sàn, duỗi thẳng hai chân và hai tay, để hai tay khép vào hai bên mình, lòng bàn tay úp xuống sàn.
• Co hai chân lại, giữ cho hai bàn chân chụm vào nhau.
• Siết chặt cơ mông, đùi, cơ sàn chậu rồi từ từ đẩy hông lên cao, giữ cho lưng, hông và đùi thành một đường thẳng.
• Giữ giữ tư thế trong 3 – 5 giây rồi trở về tư thế ban đầu, thực hiện lại 10 lần cho 1 hiệp. Bạn nên thực hiện 3 hiệp cho mỗi lần tập và tập 2 lần/ngày.

Bài tập Kegel có thể hỗ trợ sức khỏe của bàng quang hiệu quả.

3. Liệu pháp phản hồi sinh học

Liệu pháp phản hồi sinh học (biofeedback) là phương pháp giúp người bệnh kiểm soát tình trạng bệnh của mình tốt hơn, thông qua điều chỉnh hành vi sử dụng kỹ thuật “điều phối quan sát”. Nguyên lý cơ bản là người bệnh sẽ đạt được một hành vi mới thông qua quá trình tập luyện, từ đó giúp nhận biết được cách hoạt động của các cơ sàn chậu, nhằm tăng cường hiệu quả luyện tập các bài tập bàng quang.

4. Huấn luyện bàng quang giữ nước tiểu lâu hơn

Đây là phương pháp giúp xác định các tín hiệu của bàng quang, nhận biết khi nào bàng quang đã đầy để hạn chế tình trạng đi tiểu nhiều lần trong ngày do bàng quang bị kích thích. Người bệnh có thể thực hiện bằng cách xác định xem nếu thời gian đi tiểu giữa hai lần dưới 2 – 3 tiếng thì hãy cố gắng nhịn tiểu thêm 15 phút, duy trì thực hiện phương pháp này trong 3 – 4 ngày và tăng dần thời gian nhịn tiểu cho đến khi đạt được kết quả, thời gian giữa các lần tiểu trở về mức 2 – 3 tiếng.

5. Duy trì thói quen lành mạnh

Bạn nên chủ động duy trì những thói quen lành mạnh để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh và giúp giảm số lần đi tiểu về mức bình thường:

• Vệ sinh sạch sẽ vùng kín ở cả nam và nữ giới sau khi đi vệ sinh, quan hệ tình dục để tránh nguy cơ viêm nhiễm.
• Không nên nhịn đi vệ sinh vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bàng quang, thận, lâu dần có thể gây các triệu chứng rối loạn tiểu tiện.
• Hạn chế sử dụng bia rượu, thuốc lá, đồ uống chứa caffeine.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, hạn chế thực phẩm nhiều đường, muối, dầu mỡ,…
• Thường xuyên bệnh tập thể dục thể thao để giúp tăng cường thải độc qua đường mồ hôi.
• Kiểm tra sức khỏe tiết niệu định kỳ để phát hiện từ sớm các bệnh lý.

Hỗ trợ cải thiện từ dược liệu thiên nhiên

Phì đại lành tính tuyến tiền liệt là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các triệu chứng rối loạn tiểu tiện như đi tiểu nhiều lần, tiểu gấp, tiểu không kiểm soát, các triệu chứng tống xuất,… Để cải thiện tình trạng này, bạn có thể bổ sung các dưỡng chất từ thiên nhiên như Pygeum Africanum, Pumpkin Seed, Saw Palmetto có trong viên uống Fodex đến từ Mỹ.

Đây là những dưỡng chất đã được các nhà khoa học Mỹ nghiên cứu và tìm ra công dụng trong việc hỗ trợ ức chế men 5α-reductase, hạn chế quá trình chuyển đổi testosterone thành DHT, từ đó giảm tăng sinh tế bào mô tuyến và mô đệm tuyến tiền liệt, cải hỗ trợ cải thiện tình trạng phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

Bên cạnh đó, Fodex còn giúp ức chế thụ thể α1, hỗ trợ giãn cơ trơn tuyến tiền liệt, giảm co thắt niệu đạo và cải thiện các triệu chứng đường tiểu dưới. Các thành phần này còn giúp ức chế COX để hỗ trợ giảm viêm hiệu quả.

Sử dụng Fodex 2 viên mỗi ngày sẽ hỗ trợ cải thiện phì đại lành tính tuyến tiền liệt, điều hòa hoạt động bàng quang và kháng viêm hiệu quả, giúp cải thiện tình trạng đi tiểu quá nhiều và những triệu chứng rối loạn tiểu tiện khác.

Fodex với thành phần từ thiên nhiên hỗ trợ cải thiện tình trạng đi tiểu nhiều lần.

Tình trạng đi tiểu nhiều lần trong ngày không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt thường ngày, mà còn có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiết niệu nghiêm trọng mà bạn không nên chủ quan. Hãy duy trì thói quen ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, thường xuyên kiểm tra sức khỏe và bổ sung các dưỡng chất từ thiên nhiên để hỗ trợ phòng ngừa và cải thiện các vấn đề liên quan đến tiểu tiện tốt nhất có thể đặc biệt là tình trạng tiểu nhiều lần.